Illud etiam adnotandum circa i litteram est, quod ea quae nos per 57.20
ae antiqui per ai scriptitaverunt, <ut> Iuliai Claudiai. sed et quidam in hac
quoque scriptione voluerunt esse differentiam, ut pluralis quidem numeri
nominativus casus per a et e scriberetur, genetivus vero singularis per a
et i, hoc quoque argumentantes, quod diaeresis, sive dialysis illa dicetur,
a nominativo plurali non fit, sed ex singulari obliquo, cum dicitur 'aulai 25
in medio' et
    dives equum, dives pictai vestis et auri,
item rei nostrai, faciendai, magnai. sed nihil obstat quo minus hoc aut
illo modo in utroque numero scribamus, cum multa alia quoque nobis ex- 58.1
cogitanda sint, si velimus diversitate scriptionis ambiguitatem casuum nu-
merorumque discernere.
  Transeamus nunc ad v litteram: a plerisque superiorum primitivus
et adoptivus et nominativus per v et o scripta sunt, scilicet quia sciebant 5
vocales inter se ita confundi non posse, ut unam syllabam [non] faciant,
apparetque eos hoc genus nominum aliter scripsisse, aliter enuntiasse. nam
cum per o scriberent, per u tamen enuntiabant. sed ratio illos praesumpta
decepit. ante enim respicere debebant, an hae duae vocales essent. sed
cum in superiore disputatione demonstraverimus v totiens consonantis vim 10
habere, quotiens pro eo ponitur, quod apud Graecos dicitur digamma, ni-
hil vetat hic quoque tantum speciem v litterae animadvertere, <sed> tamen
aliam potestatem. sic nominativus duas quidem v litteras habebit, sed
priorem pro consonante, posteriorem pro vocali scilicet positam. aeque
ab eisdem equus [equum] per v et o scriptus est, et quaeritur, utrum 15
per unum <v> an per duo debeat scribi. sed priusquam de hoc loquamur,
v litteram digamma esse interdum non tantum in his debemus animadver-
tere, in quibus sonat cum aliqua adspiratione, ut in valente et vitulo et
primitivo et genetivo, sed etiam in his <in> quibus <cum q> confusa haec lit-
tera est, <ut> in eo quod est quis. nam si omnino haec vocalis esset, pro- 20
cul dubio haec syllaba longa esset, quoniam numquam duae vocales con- 59.1
veniunt, nisi ut longam syllabam faciant. unde et in equo v pro conso-
nante posita erit; et auribus quidem sufficiebat ut equus per unum v
scriberetur, ratio tamen duo exigit. nam cum sit genetivo casu equi, da-
tivo equo, atque novissima vocalis declinationis differentiam faciat nullam 5
mutationem recipientibus consonantibus, necessarium est ut equus quoque
salvam habeat consonantem quae est in equo et postea aliud v habeat, ut
adsumpta i faciat nominativum pluralem. animadvertimus tamen quibusdam
partibus orationis v litteram vitiose insertam, ut in eo quod est urguere
<et unguere>. itaque testis in utroque Vergilius, qui ait 'quibusve ur- 10
gentur poenis' sine v, item
    ungere tela manu ferrumque armare veneno.
nam quo minus unguo debeat dici apparet ex eo, quod nullum verbum
<est> vo terminatum sive <iunctim sive> solute <ut> non eandem v servet in
praeterito, ut volvo volvi, eruo erui. at ungo unxi facit, quo modo pingo 15
pinxi, fingo finxi. et tamen in nomine quod hinc fingitur sic insertum
rursus u agnoscitur, ut evelli non possit, ut apud eundem Vergilium 'et
pinguis unguine ceras'; et <in> consuetudine usurpatur unguentum. idem
accidit et in hircis, quos antiqui hirquos dicebant. nam quamvis nos in
ipso hirco u litteram non interponamus in enuntiatione, tamen videmus 60.1
remanere in derivatione nominis quod hinc tractum est, ut eos qui sunt
in adulta aetate hirquitallos vocemus. in antiquo etiam videmus locum
<hanc> litteram habere et in postico non habere †nam et antiquum ab eo
quod est quod apparet ex scriptione temporum. 5