INCIPIT LIBER II
AD ASINIVM POLLIONEM
  Motvm ex Metello consvle civicvm [m.] 2.1.pr.1
  Ha<e>c ode ad Asinium Pollionem consularem uirum
et triumphalem scripta est, qua hortatur eum, ut, omisso tra-
goediarum scribendarum studio, inchoatum historiae opus
consum<m>et, ac deinde in pare<c>basi [id est in translatione] 5
bellorum ciuilium calamitatem refer[a]t.
  Motvm ex Metello c. c. 1.1
  Pollio historiam belli ciuilis a Lentuli et Mamerci con-
sulatu coepti, altius repetit, id est, a Metello Celere et L.
Afranio consulibus. Adtende autem non ciuile, sed ciui-
cum dixisse antiqua figura. Illi enim ciuica et hostica, 5
deinde ciuilia <e>t hostilia dicebant.
  Denominationes autem hae fere liberae sunt apud doctos.
Et motum pro bello posuit.
  Lvdvmqve Fortvnae. 3.1
  Hoc est: quae res humanas ludibrio habet.
  Et arma nondvm expiatis. 4-5.1
  Id est: de quibus nondum expiati, id est loti cruore<s>
sint. Ergo intellegi uult paene adhuc in manibus esse arma
ciuilia. Solent autem ungi arma, cum post bellum transactum
reponenda sunt. 5
  Ordo ergo est nondum expiatis cruoribus.
  Pericvlose plenvm opvs aleae t. et i. p. <i.> s. c. d. 6-8.1
Allegoricos ait, adhuc odia belli ciuilis sub specie pacis osten-
di[t] nec tutum esse haec scribere.
  Pavlvm severe M. t. d. t. Quoniam, inquit, haec 9-10.1
scribere destinasti, parce tantisper tragico stilo.
  Seueram autem tragoediam merito dicit, quod tri-
stia fere sint argumenta tragoediarum.
  Mox vbi pvblicas. Hoc est: ubi historiam, quae publicas 10.1
res continet, ordinaris, id est descripseris.
  Grande mvnvs C. r. <c.> Cecropio coturno 11-12.1
inquit, quia apud Athenienses primum est scripta atque acta
tragoedia a Thespio inuentore eius atque actore.
  Insigne maestis praesidivm re[g]is. Per quod signi- 13.1
ficat, et fortissime eum causas reorum in iudiciis defendere
et praeterea prudentissima consilia in senatu dare.
  Cvi lavrvs aeternos honores. Ideo hoc dicitur, quia 15.1
P<o>llio Salonas urbe[s] ex Dalmatis capta triumphauit.
  Iam nvnc minaci mvrmvre cornvvm. <Ἐνεργῶς>. Iam, 17.1
inquit, uideor mihi uidere et audire ea, quae historia refert,
per quod significat uim eloquentiae Pollionem [id e<st> otiosum]
in relatione pugnarum inducere.
  Fvgacis t. e. Fugacis pro uelocibus accipe; 19-20.1
et in sermone hodieque fugam pro uelocitate dicimus, cum
de equis loquimur.
  Avdire magnos iam videor dvces. Ambiguum; utrum 21.1
enim ipsos duces contionantes audire se dicat, an Pollionem
de ducibus narrantem, incertum est.
  Pvlvere sordidos. Speciose ac decenter dictum pul- 22.1
uere non indecoro sordidos [Non] quasi puluere bellico
pulueratos.
  Praeter atrocem animvm Catonis. M. Porcium Catonem 24.1
significat, qui Vti<ca>e maluit se interficere inminente Caesare,
quam in potestatem eius uenire.
  Ivno et deorvm qvisqvis amicior Afris. Sensus est: 25-26.1
Iuno et quicumque alii dii Carthaginiensibus fauerant, ul-
tionem uastatae Africae ex posteris eorum, qui eam uastaue-
r<a>nt, nunc receperunt. Inpotens autem ἀδύνατος [id est
non potens] 'sine uirtute' intellegendum. 5
  Rettvlit inferias Ivgvrthae. 28.1
  Nunc latius intellege, id est: Afris omnibus.
  Qvis non Latino s. p. c. 29-30.1
  Sensus est: nullus est campus, qui non sepulchris Ro-
manorum bella ciuilia fuisse et sanguine Romano pinguem
se ostendat factum.
  Avditvmqve Medis H. s. r. 31-32.1
  De superiore <p>endet; sic enim intellegendum: Quis non
campus sepulchris testatur inpia proelia, sonitumque Hespe-
riae ruinae, quem etiam Medi audierunt.
  Sonitum autem ruinae Medos audisse, id est super orbem 5
transilire, per yperbolen intellegendum est; cuius sensus ex
subiectis magis inlustratur, quod dixerit: Qui gurges aut
quae flumina lugubris ignara belli, quod mare
Dauniae non decolorauere c.
  Davniae a Dauno rege Apuliae, ac per hoc Italicae, 34.1
ac deinde Romanae intellegendum.
  Sed ne relictis M. procax iocis <Cea>e retractes mv- 37-38.1
nera n. [n.] Nenia lugubre carmen est, quod in mortuos ca-
nitur. Simonides autem ex <C>ea insula lyricus poeta θρή-
νους [id est planctus] optime scripsit. Inde Ce[n]am neniam
appellauit. Sensus est autem: sed cum lyrico carmini aptiores 5
ioci sint, procacitatem egeris, o Musa, si lugubria potius in
eo modulata .p. fueris, quam ueneria, quae le<u>ioribus modulis
aptantur.