EGLOGA XI
|
|
Nempe incomposito dixi pede cvrrere versvs. Respondet
|
1.10.pr.1
|
hi<s>, a quibus inculpatus erat, quod Lucilii uersus damnasset
|
|
in ea satyra, quam supra habuit, quae sic incipit:
|
|
Eupolis atque <C>ratinus Aristofanesque poetae.
|
|
Nam dixerat ibi:
|
5
|
Dur<u>s componere uersus.
|
|
Nam fuit hoc uitios[i]us.
|
|
Nunc autem dicit non se poetam inprobasse, sed uersus
|
|
eius, quos non suo uitio duros, sed saeculi fecit.
|
|
At idem, qvod sale mvlto vrbem defricvit, charta lavdatvr.
|
3-4.1
|
Salem pro urbanitate posuit. Sed sales in hac significatione plu-
|
|
raliter solent dici, uerum quia defricuit dicturus erat, ne-
|
|
cesse habuit qua<s>i de ue<r>o loqui, et ideo singulari numero dixit.
|
|
Scimus autem Lucili[an]um urbanis salibus multos Ro-
|
5
|
manorum carpsisse.
|
|
Nam sic et Laberi mimos. <Laberi mimos> negat ma-
|
5-6.1
|
gnopere mirandos esse, quamuis iocis et amaritudine abun-
|
|
dantes sint, re uera humiles et in uerbis et in conceptionibus
|
|
materia<e>.
|
|
Ergo non satis est risv didvcere rictvm avditoris. Non
|
7-8.1
|
satis est, inquit, tantum modo loqui, ut qui audiat rideat,
|
|
quamuis non negauerim esse et in hoc non nullam uirtutem.
|
|
Est brevitate opvs, vt cvrrat sententia nev se. Breuitate
|
9.1
|
orationis utendum esse ait, ut cito sententia finiatur, ne de-
|
|
fatigetur auditor.
|
|
Eloquentiae enim uirtus non tantum in eo est, ut pauca
|
|
copiose, sed etiam ut breuiter multa dicantur. Sic et Marcus
|
5
|
Cato <a> Sallusti<o> laudatur paucis absoluisse.
|
|
Interdvm vrbani, parcentis viribvs. Qui alioqui parcit
|
13.1
|
uiribus, id est laborare non uult, atque, etiam siquid roboris
|
|
in corpore habet, uult data opera delicatus uideri.
|
|
Ridicvlvm acri fortivs et melivs magnas plervmqve
|
14-15.1
|
secat res.
|
|
Interdum, inquit, uel uenuste magis mordent dicta, quam
|
|
quae acriter et turbulenta oratione prom<p>ta sunt.
|
|
Illi, scripta qvibvs comoedia prisca viris est. <'Hoc'>
|
16.1
|
absolute, hoc est: hac re, et stabant 'constabant ac uale-
|
|
bant' significat. Ad id autem pertinet hoc stabant, quod
|
|
dixerit ridiculum acri fortius, ac melius magnas
|
|
plerumque secat res.
|
5
|
Neqve simivs iste. Adnotandum, <quod,> cum uulgo
|
18.1
|
receptum sit 'simiam' tantum dici debere, 'simium' dixit.
|
|
Demetrium autem modulatorem propter maciem ac parui-
|
|
tatem corporis hoc nomine appellat. Hos autem duos, Her-
|
|
mogenen et Demetrium negat antiquas comoedias legere,
|
5
|
neque alios quam Licini Calui, et Valeri Catul<l>i uersus
|
|
modulari. Itaque fastidiens eorum iudicium, et infra
|
|
Demetri[i] <teque> Tigilli,
|
|
ait,
|
|
Discipularum inter iubeo plorare cathedras.
|
10
|
At magnvm fecit qvod verbis Graeca Latinis miscvit.
|
20-21.1
|
Castigat eos, qui mirantur Luci[l]lium, quod inseruerat uerba
|
|
Graeca orationi Latinae, cum id facere quiuis possit, sicut
|
|
Pitholeo Rhodius, qui huius mod<i> epigrammata effutiuit ma-
|
|
gis quam scripsit.
|
5
|
Etenim infirmitatis putatur esse orationem Latinam
|
|
uerbis Graecis fulcire.
|
|
O seri stvdiorvm: ὀψιμαθεῖς [id est qui uultu docti sint].
|
21.1
|
Qvine pvtetis. [Qui:] 'Ne' adiectum, ut egone, tune;
|
|
abundat 'ne' syllaba. Est sensus: o seri studiorum, qui putetis
|
|
difficile et mi[se]rum esse Rhodio quod P<itho>leonti contigit.
|
|
Hic autem perquam ridicul<e> Graeca Latinis admiscuit.
|
5
|
Vt Chio nota si commixta Falerni est. Hironiam dicit.
|
24.1
|
Nam licet Chium uinum, quod est dulce, austerissimo Falerno
|
|
mixtum suauem saporem faciat, non tamen intellegi uult,
|
|
uerba Graeca ac Latina mixta eadem ratione concinnam red-
|
|
dere orationem.
|
5
|
Cvm versvs facias, te ipsvm percontor. Eum, qui uersus
|
25.1
|
Lucilianos laudauerat, quod Graeca Latinis admixta habeant,
|
|
reprehendens interrogat, utrum hoc ipse tunc tantum facturus
|
|
sit, cum poema scribat, an etiam <cum> reum defendat.
|
|
An et cvm dvra tibi peragenda rei sit cavsa Petilli?
|
25-26.1
|
Maligne Petillium Capitolinum duram causam habere dixit,
|
|
quamuis absolutus sit.
|
|
Hunc autem et supra rettulimus reum fuisse furtorum
|
|
<in Capitolio>, cuius custos fuerat.
|
5
|
Cvm Pedivs cavsas exsvdet, Pvblicola.
|
28.1
|
Pedius Publicola et Messala adeo curasse dicuntur, ne
|
|
Graeca Latinis uerbis inmiscerent, ut Messala primus funam-
|
|
bulu<m> dixerit, ne οχυνοβάτην diceret.
|
|
Post hunc Terentius dixit:
|
5
|
Funambul<i> eodem accessit exspectatio.
|
|
Canvsini more <bilingvis>.
|
30.1
|
Bilinguis dixit, quoniam utraque lingua usi sunt,
|
|
sicut per omnem illum tractum Italiae, quoniam ex maiore
|
|
parte Graeci ibi incoluerunt, ex quo Magn<ae> Graeciae nomen
|
|
accepit.
|
5
|
Ideo ergo et Ennius et Lucilius 'Brutta<t>e bi-
|
|
lingui' dixerunt.
|
|
Vetvit me tali voce Qvirinvs, post mediam noctem visvs,
|
32-33.1
|
cvm somnia vera. Eleganter a Quirino se prohibitum ait Graeca
|
|
Latinae linguae admiscere, quoniam utique Romulus ut no-
|
|
minis, ita etiam linguae Romanae auctor uidetur esse. Ferunt
|
|
autem post mediam noctem <s>omnia ueriora esse, quia tunc
|
5
|
iam mens et a potu et a cibo purior est.
|
|
Tvrgidvs Alpinvs ivgvlat dvm Memnona. Cornelius Al-
|
36.1
|
pinus Memnona exametris uersibus nimi<r>um descripsit. Et
|
|
belle 'iugulat Memnona' dilogos ait.
|
|
Nam sub ea specie quasi dicat 'dum describit, quem ad
|
|
modum Memnon iuguletur', intellegi uult ab ipso potius
|
5
|
iugulari, dum male scripsit.
|
|
Dvmqve diffinget Rheni lvtevm capvt. Et hoc dilogos.
|
36-37.1
|
Nam in describendo Rheno, qui recte luteus dicitur, quod
|
|
et turbida semper aqua et limosis ripis sit, quasi ab ipso poeta
|
|
luteum fieri mala descriptione ostendit. Diffingat autem
|
|
'figurat' ac per hoc 'describit' significat.
|
5
|
Haec ego lvdo[, qvae neqve in aede sonent].
|
37-38.1
|
Et supra diximus, uerecund<e> fere poetas uersus suos
|
|
lus<u>s dicere.
|
|
Qvae neqve in aede sonent. In aede Musarum, ubi poe-
|
38.1
|
ta<e> carmina sua recitabant.
|
|
Ait se id genus carminis scribere, quod Meci Tarpae ar-
|
|
bitrio non subiciatur. Nam hi fere, qui scaenae scribebant,
|
|
ad Tarpam hunc uelut emendatorem ea adferebant.
|
5
|
Argvta meretrice pote[n]s Davoqve Chremeta.
|
40.1
|
Solum illis temporibus Gaium Fundanium dicit comoe-
|
|
dia[ru]m bene scribere, at Pollionem tragoediam, quae tri-
|
|
metris uersibus fere texitur, epicum autem carmen ualidissime
|
|
Varium, molle uero ait et elegans Vergilium. Sed apparet,
|
5
|
cum hoc Horatius scriberet, sola adhuc Bucolica et Georgica
|
|
Vergilii in notitia fuisse.
|
|
Hoc erat experto frvstra et reliqua.
|
46.1
|
Quoniam alii <alia> carminum genera consummate scri-
|
|
berent, quorum mentionem habuit, sermonum autem frustra
|
|
temptasse<t> Terentius Varro Narbonensis, qui Atacinus
|
|
ab Atace fluuio dictus est, item Ennius, qui quattuor libros
|
5
|
saturarum reliquit, et Pacuuius huic generi uersificationis
|
|
non suff<e>cissent, <s>e ide<m> scribere ait ita, ut aliis maior
|
|
sit, Lucilio minor. Quem inuentorem huius operis merito
|
|
dixit, quia primus Lucilius huius modi carmina scripsit.
|
|
At dixi flvere hvnc lvtvlentvm.
|
50.1
|
Supra dixerat:
|
|
Saepe ducentos,
|
|
Vt magnum. uersus dictabat stans pede <in>
|
|
uno.
|
5
|
Cum [a]flueret lutulentus.
|
|
Plvra qvidem tollenda relinqvendis. Age, qvaero **.
|
51.1
|
<Nil comis tragici et reliqua. Ordo est:> Tragici Acci
|
53.1
|
nihil mutat Lucilius? Et hoc interrogatiua figura cum hi-
|
|
ronia quadam pronuntiandum, quia ex contrario intellegen-
|
|
dum est. Comis autem Lucilius propter urbanitatem dicitur,
|
|
et 'mutat' pro eo, quod est 'emendat', positum est. Facit
|
5
|
autem haec Lucilius cum alias, tum uel maxime in tertio
|
|
libro; meminit VIIII. et X.
|
|
Non ridet versvs Enni gravitate minores. Eadem, qua
|
54.1
|
supra, figura et hoc dicitur.
|
|
Sensus autem est: Non ergo etiam Enni uersus ridet,
|
|
qui minores sunt, quamquam dignitatem eius <agn>os<c>it?
|
|
Cvm de se loqvitvr non vt maiore reprehensis. Hoc est:
|
55.1
|
cum ita sua ostentat scripta et Enniana reprehendit, ut non
|
|
tamen se Ennio praeponat.
|
|
Per quae uult intellegi Horatius et sese ita Lucili uersus
|
|
reprehendisse, ut non tamen se ei anteponat.
|
5
|
Nvm illivs, nvm rervm dvra negarit et reliqua. Sensus
|
57.1
|
est: Num illius natura, aut numquid magis rerum earum,
|
|
qua<s> scripsit, negarit ei uersus molliores?
|
|
Etrvsci qvale fvit Cassi rapido ferventivs amni.
|
61-62.1
|
[Cassi Etrusci Parme<n>si<s> dicit, cuius tragoedia [haec est]
|
|
Thyestes exstat].
|
|
Capsis qvem fama est esse librisqve ambvstvm propriis.
|
63-64.1
|
Aspere, quasi tam uerbosa aut tam multa scripserit, ut,
|
|
cum non uidere<n>tur legi digna, illis ipsis mortuus exu-
|
|
stus sit.
|
|
Et Graecis intacti carminis avctor. Hoc ideo dictum,
|
66.1
|
quia nulli Graecorum exametris uersibus hoc genus operis
|
|
scripserunt.
|
|
Saepe capvt sca<b>eret, vivos et roderet vngves. Hinc
|
71.1
|
Persius Flaccus illud sumpsit:
|
|
Nec pluteum caedit nec demorsos sapit un-
|
|
guis.
|
|
Non cessat autem Lucilium tangere, quasi incuriose
|
5
|
scripserit.
|
|
Vilibvs in lvdis dictari carmina malis? Ludis litterariis
|
75.1
|
dicit, in quibus carmina uulgata pueris adhuc rudibus dictari
|
|
solent.
|
|
Vt avdax, contemptis aliis, explosa Arbvscvla dixit.
|
76-77.1
|
Arbuscula mima fuisse traditur, quae cum ab irato populo ex-
|
|
ploderetur, [id est, strepitu plausus eiceretur,] ab [a]equitat<u>
|
|
autem laudaretur, ait se content<a>m esse honestorum testimo-
|
|
nio. Quid autem per haec de se intellegi uelit Horatius, ma-
|
5
|
nifestum est.
|
|
Ambitione relegata. Id est 'remota ambitione' ac per
|
84.1
|
hoc 'non tumide nec <i>a<c>t<a>nter loquens'.
|
|
Demetri <te>qve, Tigilli. De Demetrio et paulo supra
|
90.1
|
dictum est, de Tigillio autem Hermogene saepe.
|
|
Discipvlarvm inter ivbeo plorare cathedras.
|
91.1
|
Eleganter haec in modulatores dicuntur, quia puellae
|
|
maxime docentur huius modi delicias.
|
|
I[i], pver, atqve meo citvs haec svbscribe libello. Ele-
|
92.1
|
ganter, quasi hoc ex tempore dixerit, praecipit puero, <in>
|
|
librum suum illu<d> conferat, ne pereat tam oportunum et con-
|
|
gruens in modulatores dictum.
|
|
HORATI FLACCI SERMONVM LIBER I
|
|
EXPLICIT
|
|