XXXV Vineae arboresque ut matur[a]e putentur
|
|
Vineas arboresque matur[a]e face incipias putare.
|
32.1.1
|
uites propages <per> sulcos: susum uorsum, quod eius
|
|
facere poteris, uitis facito uti ducas. arbores hoc modo
|
|
putentur: rami uti diuaricentur, quos relinques, et uti
|
|
recte caedantur et ne nimium crebri relinquantur.
|
5
|
uites
|
2.1
|
bene nodentur: per omnes ramos diligenter caueto ne
|
|
uitem praecipites et ne nimium praestringas. arbores
|
|
facito uti bene maritae sint uitesque uti satis multae
|
|
adserantur et, sicubi opus erit, de arbore deiciantur,
|
5
|
uti in terram deprimantur, et biennio post praecidito
|
|
ueteres.
|
|
XXXVI Vinia ut curetur
|
|
Viniam sic facito uti curetur: uitem bene nodatam
|
33.1.1
|
deligato recte, flexuosa uti ne sit, susum uorsum semper
|
|
ducito, quod eius poteris. uinarios custodesque recte
|
|
relinquito. quam altissimam uiniam facito alligatoque
|
|
recte, dum ne nimium constringas. hoc modo eam cu-
|
5
|
rato: capita uitium per sementim ablaqueato;
|
|
uineam
|
2.1
|
putatam circumfodito, arare incipito; ultro citroque
|
|
sulcos perpetuos ducito. uites teneras quam primum pro-
|
|
pagato, sic occato, ueteres quam minimum castrato;
|
|
potius, si opus erit, deicito biennioque post praecidito.
|
5
|
uitem nouellam resicari tum erit tempus, ubi ualebit.
|
|
si uinea a uite calua erit, sulcos interponito ibique
|
3.1
|
uiu[a]eradicem serito. umbram ab sulcis remoueto cre-
|
|
broque fodito. in uinea uetere serito ocinum, si macra
|
|
erit. quod granum capiat ne serito, et circum capita
|
|
addito stercus, paleas, uinaceas, aliquid horum, quo
|
5
|
rectius ualeat.
|
|
ubi uinea frondere coeperit, pampinato.
|
4.1
|
uineas nouellas alligato crebro, ne caules praefringan-
|
|
tur; et quae iam in perticam ibit, eius pampinos teneros
|
|
alligato leuiter corrigitoque, uti recte spectent. ubi uua
|
|
uaria fieri coeperit, uites subligato, pampinato, uuas-
|
5
|
que expellito, circum capita sarito.
|
|
XXXVII Salictum ut suo tempore c<a>edatur
|
|
Salictum suo tempore caedito, glubito arteque alli-
|
5.1
|
gato. librum conseruato, cum opus erit in uinea, ex eo in
|
|
aquam coicito, alligato. uimina, unde corbulae fiant,
|
|
conseruato.
|
|
XXXVIII De sementi facienda
|
|
Redeo ad sementim. ubi quisque locus frigidissimus
|
34.1.1
|
aquosissimusque erit, ibi primum serito. in caldissimis
|
|
locis sementim postremum fieri oportet. terram caue
|
|
cariosam tractes.
|
|
XXXIX De agro rubricoso
|
|
ager rubricosus et terra pulla, materina, rudecta,
|
2.1
|
harenosa, item quae aquosa non erit, ibi lupinum
|
|
bonum fiet. in creta et uligine et rubrica et ager qui
|
|
aquosus erit, semen adoreum potissimum serito. quae loca
|
|
sicca et non herbosa erunt, aperta ab umbra, ibi tri-
|
5
|
ticum serito.
|
|
XL De faba et uicia siligine hordeo ubi serantur
|
|
Fabam in locis ualidis non calamitosis serito. uiciam
|
35.1.1
|
et f[o]enum graecum quam minime herbosis locis serito.
|
|
siliginem, triticum in loco aperto celso, ubi sol quam diu-
|
|
tissime siet, seri oportet. lentim in rudecto et rubricoso
|
|
loco, qui herbosus non siet, serito.
|
5
|
hordeum, qui locus
|
2.1
|
nouus erit, aut qui restibilis fieri poterit, serito. trime-
|
|
stre[m], quo in loco sementim maturam facere non
|
|
potueris et qui locus restibilis crassitudine fieri poterit,
|
|
seri oportet. rapinam et coles rapicii unde fiant et rapha-
|
5
|
num in loco stercorato bene aut in loco crasso serito.
|
|
XLI Quae segetem stercorent
|
|
Quae segetem stercorant. stercus columbinum spargere
|
36.1.1
|
oportet in pratum uel in hortum uel in segetem; capri-
|
|
num, ouillum, bubulum, item ceterum stercus omne
|
|
sedulo conseruato. amurcam spargas uel irriges ad ar-
|
|
bores: circum capita maiora amphoras, ad minora urnas
|
5
|
cum aquae dimidio addito: ablaqueato prius non alte.
|
|
XLII Quae mala in segete sint
|
|
Quae mala in segete sint. si cariosam terram
|
37.1.1
|
tractes, cicer, quod uellitur et quod salsum est, eo
|
|
malum est; hordeum, f[o]enum graecum, eruum,
|
|
haec omnia segetem exsugunt et omnia quae uelluntur.
|
|
nucleos in segetem ne indideris.
|
5
|
Quae segetem stercorent fruges: lupinum, faba,
|
2.1
|
uicia.
|
|
Stercus unde facias: stramenta, lupinum, paleas,
|
|
fabalia, acus, frondem iligneam, querneam. ex
|
|
segeti uellito ebulum, cicutam et circum salicta
|
5
|
herbam altam u<l>uamque: eam substernito ouibus bu-
|
|
busque, frondem putidam. partem de nucleis succernito
|
|
et in lacum coicito: eo aquam addito, permisceto rutro
|
|
bene. inde lutum circum oleas ablaqueatas addito:
|
|
nucleos combustos item addito.
|
10
|
uiti<s> si macra
|
3.1
|
erit, sarmenta sua concidito minute et ibidem inarato aut
|
|
infodito.
|
|
Per hiemem lucubratione haec facito: ridicas et palos,
|
|
quos pridie in tecto posueris, siccos dolato, faculas fa-
|
5
|
cito, stercus egerito.
|
|
nisi intermestri lunaque dimi-
|
4.1
|
diata tum ne tangas materiem: quam effodies aut
|
|
praecides abs terra, diebus VII proximis, quibus luna
|
|
plena fuerit, optime eximetur. omnino caueto ne quam
|
|
materiam doles neu caedas neu tangas, si potes, nisi
|
5
|
siccam neu gelidam neu rorulentam.
|
|
frumenta face
|
5.1
|
bis sarias runcesque auenamque destringas.
|
|
XLIII De uinea et arboribus putatis
|
|
de uinea et arboribus putatis sarmenta degere et
|
|
fascinam facere et uitis et ligna in caminum ficul-
|
|
na et codicillos domino in aceruum compone.
|
5
|
XLIV De fornace calcaria
|
|
Fornacem calcariam pedes latam X facito, altam
|
38.1.1
|
pedes XX, usque ad ped. tres summam latam redigito.
|
|
si uno praefurnio coques, lacunam intus magnam facito,
|
|
uti satis siet ubi cinerem concipiat, ne foras sit educendus,
|
|
fornacemque bene struito: facito fortax totam forna-
|
5
|
cem infimam complectatur.
|
|
si duobus praefurnis
|
2.1
|
coques, lacuna nihil opus erit; cum cinere eruto opus erit,
|
|
altero praefurnio eruito, in altero ignis erit. ignem caueto
|
|
ne intermittas quin semper siet, neue noctu neue ullo
|
|
tempore intermittatur caueto. lapidem bonum in for-
|
5
|
nacem quam candidissimum, quam minime uarium in-
|
|
dito.
|
|
cum fornacem facies, fauces praecipites deorsum
|
3.1
|
facito; ubi satis foderis, tum fornaci locum facito, uti
|
|
quam altissima et quam minime uentosa siet. si parum
|
|
altam fornacem habebis ubi facias, latere[s] summam
|
|
statuito aut c<a>ementis cum luto summamque ex-
|
5
|
trinsecus oblinito.
|
|
cum ignem subdideris, si qua flamma
|
4.1
|
exibit nisi per orbem summum, luto oblinito. uentus ad
|
|
praefurnium caueto ne accedat: inibi austrum caueto
|
|
maxime. hoc signi erit, ubi calx cocta erit: summos
|
|
lapides co[a]ctos esse oportebit: item infimi lapides
|
5
|
cocti cadent et flamma minus fumosa exibit.
|
|
XLV Si ligna et uirgas non poteris uendere
|
|
Si ligna et uirgas non poteris uendere neque lapidem
|
|
habebis unde calcem coquas, de lignis carbones coquito;
|
|
uirgas et sarmenta, quae tibi usioni supererunt, in se-
|
|
gete comburito: ubi eas combusseris, ibi papauer serito.
|
10
|