LX Propagatio oleae pomorumque
  Propagatio pomorum, aliarum arborum. ab arbore 51.1.1
abs terra pulli qui nascentur, eos in terram deprimito
extollitoque primorem partem, uti radicem capiat: inde
biennio post effodito seritoque. ficum, oleam, malum
punicum, cotoneum aliaque mala omnia, laurum, 5
myrtum, nuces praenestinas, platanum, haec omnia
a capite propagari eximique serique eodem modo oportet.
LXI Quae diligentius propagari uoles
  Quae diligentius propagari uoles, in aullas aut in 52.1.1
qualos pertusos propagari oportet et cum iis in scrobem
deferri oportet. in arboribus, uti radices capiant, calicem
pertundito: per fundum aut qualum ramum, quem radi-
cem capere uoles, traicito: eum qualum aut calicem terra 5
impleto calcatoque bene, in arborem relinquito. ubi ita
fuerit, ramum sub qualo praecidito.
qualum incidito 2.1
ex ima parte perpetuum: siue calix erit, conquassato;
cum eo qualo aut calice in scrobem ponito. eodem
modo uitem facito: eam anno post praecidito seritoque
cum qualo. hoc modo quod genus uis propagabis. 5
LXII De f[o]enisicia
  F[o]enum, ubi tempus erit, secato cauetoque ne sero 53.1.1
seces. prius quam semen maturum siet, secato, et, quod
optimum f[o]enum erit, seorsum condito: per uer, cum
arabunt, ante quam ocinum des, quod edint,
<bubus>. 5
LXIII Bubus pabulum
  Bubus pabulum hoc modo parari darique oportet. 54.1.1
ubi sementim patraueris, glandem parari legique opor-
tet et in aquam conici. inde semodios singulis bubus in
dies dari oportet et, si non laborabunt, pascantur satius
erit, aut modium uinaceorum, quos in dolium condi- 5
deris. interdiu pascito: noctu f[o]eni p. XXV uni boui
dato;
si f[o]enum non erit, frondem iligneam et hedera- 2.1
ciam dato. paleas triticeas et hordeaceas, acus faba-
ginum, uicia uel de lupino, item de ceteris frugibus omnia
condito. cum stramenta condes, quae herbosissima erunt
in tecto condito et sale spargito: deinde ea pro f[o]eno 5
dato.
ubi uerno dare coeperis, modium glandis aut uina- 3.1
ceorum dato, aut modium lupini macerati et f[o]eni
p. XV. ubi ocinum tempestiuum erit, dato primum:
manibus carpito, id renascetur: quod falcula secueris, non
renascetur. 5
usque ocinum dato, donec arescat: ita 4.1
temperato. postea uiciam dato; postea panicum dato;
secundum panicum frondem ulmeam dato: si populneam
habebis, admisceto, ut ulmeae satis siet: ubi ulmeam
non habebis, querneam et ficulneam dato. 5
nihil est 5.1
quod magis expediat, quam boues bene curare. boues,
nisi per hiemem (cum non arabunt), pasci non oportet:
nam uiride[m] cum edunt, semper id expectant, et fis-
cellas habere oportet, ne herbam sectentur, cum arabunt. 5
LXIV De lignis domini
  Ligna domino in tabulato condito; codicillos oleagineos, 55.1.1
radices in aceruo sub dio: metas facito.
LXV Familiae cibaria quanta dentur
  Familiae cibaria. qui opus facient: per hiemem tritici 56.1.1
modios IIII, per aestatem modios IIIIS; uilico,
uilicae, epistatae, opilioni: modios III; compeditis: per
hiemem panis p. IIII, ubi uineam fodere coeperint
panis p. V, usque adeo dum ficos esse coeperint: deinde 5
ad p. IIII redito.
LXVI Vinum familiae quantum detur
  Vinum familiae. ubi uindemia facta erit, loram bibant 57.1.1
menses tres; mense quarto: heminas in dies, id est
in mense congios IIS; mense quinto, sexto, septimo,
octauo: in dies sextarios, id est in mense congios
quinque; nono, decimo, undecimo: in dies heminas ter- 5
nas, id est amphoram; hoc amplius Saturnalibus et Com-
pitalibus: in singulos homines congios. summa uini in
homines singulos inter annum: †cum†. compeditis,
uti quidquid operis facient, pro portione addito: eos
non est nimium in annos singulos uini q. X ebibere. 10
LXVII Pulmentarium familiae quantum detur
  Pulmentarium familiae. oleae caducae quam plurimum 58.1.1
condito; postea oleas tempestiuas (unde minimum olei
fieri poterit), eas condito: parcito uti quam diutissime
durent. ubi oleae co[m]mesae erunt, hallecem et acetum
dato. oleum dato in menses unicuique #¹¹⁰⁴ I; salis unicui- 5
que in anno modium satis est.
LXVIII Vestimenta familiae
  Vestimenta familiae. tunicam p. IIIS, saga alternis an- 59.1.1
nis. quotiens cuique tunicam aut sagum dabis, prius
ueterem accipito, unde centones fiant. sculponias bonas
alternis annis dare oportet.
LXIX Bubus cibaria
  Bubus cibaria annua. in iuga singula: lupini modios 60.1.1
centum uiginti aut glandis modios CCXL, f[o]eni pondo
#¹¹¹⁵ XX #¹¹¹⁵ ocini, fabae #¹¹⁰⁵ XX, uiciae #¹¹⁰⁵ XXX. prae-
terea granatui uideto, uti satis uiciae seras. pabulum
cum seres, multas sationes facito. 5
LXX Quo modo ager colatur
  Quid est agrum bene colere? bene arare; quid secun- 61.1.1
dum? arare; tertio? stercorare. qui oletum saepissime et
alt<issime miscebit, is tenu>issimas radices exarabit; si
male arabit, radices susum abibunt, crassiores fient, et
in radices uires oleae abibunt. agrum frumentarium cum 5
ares, bene et tempestiuo ares, sulco uario ne ares.
cetera cultura est multum serere et diligenter eximere 2.1
semina et per tempus radices quam plurimas cum terra
ferre. ubi radices bene operueris, calcare bene, ne aqua
noceat. si quis quaeret, quod tempus oleae serendae siet:
agro sicco per sementim, agro laeto per uer. 5
LXXI Quot plostra habere oporteat
  Quot iuga bouerum, mulorum, asinorum habebis, 62.1.1
totidem plostra esse oportet.
LXXII Funem quam longam esse oporteat
  Funem torculum esse oportet extentum pedes LV; 63.1.1
funem loreum in plaustrum p. LX, lora retinacula longa
p. XXVI, subiugia in plostrum p. XIIX, funiculum
p. XV; in aratrum subiugia lora[m] p. XVI, funiculum
p. VIII. 5
LXXIII De olea colligenda
  Olea, ubi matura erit, quam primum cogi oportet, 64.1.1
quam minimum in terra et in tabulato esse oportet: in
terra et in tabulato putescit. leguli uolunt uti olea ca-
duca quam plurima sit, quo plus legatur; factores, ut in
tabulato diu sit, ut fracida sit, qua facilius efficiant. 5
nolito credere oleum in tabulato posse crescere:
quam citissime conficies, tam maxime expediet, et toti- 2.1
dem modis collecta[e] plus olei efficiet et melius. olea,
quae diu fuerit in terra aut in tabulato, inde olei minus
fiet et deterius. oleum, si poteris, bis in die depleto: nam
oleum quam diutissime in amurca et in fracibus erit, tam 5
deterrimum erit.
LXXIV Oleum uiride quo modo fiat
  Oleum uiride sic facito: oleam quam primum ex 65.1.1
terra tollito: si inquinata erit, lauito, a foliis et ster-
core purgato; postridie aut post diem tertium, quam lecta
erit, facito. olea ubi nigra erit, stringito. quam acerbis-
sima olea oleum facies, tam oleum optimum erit: 5
do- 2.1
mino de matura olea oleum fieri maxime expediet. si
gelicidia erunt, cum oleam coges, triduum atque quatri-
duum post oleum facito: eam oleam, si uoles, salem spar-
gito. quam calidissimum torcularium et cellam habeto. 5