mvlta qvoqve et bello passvs {⁴³hoc ad posteriores sex per- 1.5.1
tinet libros. sane}⁴³ duas coniunctiones separatas naturaliter nemo
coniungit. sed hoc plerumque a poetis causa metri fit. ergo hic
una vacat, sicut alio loco "dixitque et proelia voce diremit".
{⁴³Sallustius "tyrannumque et Cinnam".}⁴³ bello passvs contra Tur- 5
num. dvm conderet vrbem tres hic sunt significationes. aut
enim Troiam dicit, quam ut primum in Italiam venit, fecit Aeneas,
de qua ait "castrorum in morem pinnis atque aggere cingit"
et alio loco Mercurius "nec te Troia capit"—Troiam autem dici
quam primum fecit Aeneas, et Livius in primo et Cato in origi- 10
nibus testantur—dum enim haec fieret, ab agrestibus propter
vulneratum cervum regium mota sunt bella: aut Laurolavinium, et
significat 'dum' donec; tam diu enim dimicavit quam diu ad tempus
faciendae civitatis veniret, id est donec Turnus occumberet: aut
Romam, et est sensus dummodo conderet urbem. [aut Troiam aut 15
Laurolavinium aut Romam significat.]