DE OBSEQUIIS PARENTIBUS ET PATRONIS PRAE-
STANDIS
  Ulpianus libro primo opinionum. Etiam militibus pietatis ratio in parentes 37.15.1.pr.1
constare debet: quare si filius miles in patrem aliqua commisit, pro modo delicti puniendus
est. Et inter collibertos matrem et filium pietatis ratio secundum naturam salua esse debet. 1.1
Si filius matrem aut patrem, quos uenerari oportet, contumeliis adficit uel impias manus 2.1
eis infert, praefectus urbis delictum ad publicam pietatem pertinens pro modo eius uin-
dicat. Indignus militia iudicandus est, qui patrem et matrem, a quibus se educatum dixerit, 3.1
maleficos appellauerit.
  Iulianus libro quarto decimo digestorum. Honori parentium ac patronorum 2.pr.1
tribuendum est, ut, quamuis per procuratorem iudicium accipiant, nec actio de dolo aut
iniuriarum in eos detur: licet enim uerbis edicti non habeantur infames ita condemnati, re
tamen ipsa et opinione hominum non effugiunt infamiae notam. Interdictum quoque unde 1.1
ui non est aduersus eos reddendum.
  Marcellus libro singulari responsorum. Titius puerum emit, quem post 3.pr.1
multos annos uenire iussit: postea exoratus accepto ab eo pretio eum manumisit: quaero,
an eum filius et heres manumissoris ut ingratum accusare possit. respondit posse, si nihil
aliud esset impedimento: nam plurimum interesse, a suo seruo quis uel etiam ab amico
eius acceptis nummis dederit libertatem, an ab eo seruo, qui cum esset alienus in fidem 5
eius deuenit. etenim ille etiamsi non gratuitum, beneficium tamen praestitit, iste nihil am-
plius quam operam suam accommodare uideri potest.
  Marcianus libro secundo publicorum iudiciorum. Per procuratorem ingratum 4.pr.1
libertum posse argui diuus Seuerus et Antoninus rescripserunt.
  Ulpianus libro decimo ad edictum. Parens, patronus patrona, liberiue aut 5.pr.1
parentes patroni patronaeue, neque si ob negotium faciendum uel non faciendum pecuniam
accepisse dicerentur, in factum actione tenentur. Sed nec famosae actiones aduersus eos 1.1
dantur, nec hae quidem, quae doli uel fraudis habent mentionem,
  Paulus libro undecimo ad edictum. nec serui corrupti agetur, 6.pr.1
  Ulpianus libro decimo ad edictum. licet famosae non sint. Et in quan- 7.1.1
tum facere possunt, damnantur. Nec exceptiones doli patiuntur uel uis metusue causa, uel 2.1
interdictum unde ui uel quod ui patiuntur. Nec deferentes iusiurandum de calumnia iurant. 3.1
Nec non et si uentris nomine in possessionem calumniae causa missa dicatur patrona, 4.1
libertus hoc dicens non audietur, quia de calumnia patroni quaeri non debet. his enim
personis etiam in ceteris partibus edicti honor habebitur. Honor autem his personis habe- 5.1
bitur ipsis, non etiam interuentoribus eorum: et si forte ipsi pro aliis interueniant, honor
habebitur.
  Paulus libro decimo ad edictum. Heres liberti omnia iura integra extranei 8.pr.1
hominis aduersus patronum defuncti habet.
  Ulpianus libro sexagensimo sexto ad edictum. Liberto et filio semper ho- 9.pr.1
nesta et sancta persona patris ac patroni uideri debet.
  Tryphoninus libro septimo decimo disputationum. Nullum ius liber- 10.pr.1
tatis causa impositorum habet in mancipato filio, quia nihil imponi liberis solet. nec
quisquam dixit iureiurando obligari filium patri manumissori ut libertum patrono: nam
pietatem liberi parentibus, non operas debent.
  Papinianus libro tertio decimo responsorum. Liberta ingrata non est, quod 11.pr.1
arte sua contra patronae uoluntatem utitur.