DE SUPERFICIEBUS
  Ulpianus libro septuagensimo ad edictum. Ait praetor: 'Uti ex lege loca- 43.18.1.pr.1
tionis siue conductionis superficie, qua de agitur, nec ui nec clam nec precario alter ab
altero fruemini, quo minus fruamini, uim fieri ueto. si qua alia actio de superficie postu-
labitur, causa cognita dabo'. Qui superficiem in alieno solo habet, ciuili actione subnixus 1.1
est: nam si conduxit superficium, ex conducto, si emit, ex empto agere cum domino soli
potest. enim si ipse eum prohibeat, quod interest agendo consequetur: sin autem ab alio
prohibeatur, praestare ei actiones suas debet dominus et cedere. sed longe utile uisum
est, quia et incertum erat, an locati existeret, et quia melius est possidere potius quam in 5
personam experiri, hoc interdictum proponere et quasi in rem actionem polliceri. Propo- 2.1
nitur autem interdictum duplex exemplo interdicti uti possidetis. tuetur itaque praetor eum,
qui superficiem petit, ueluti <uti> possidetis interdicto, neque exigit ab eo, quam causam pos-
sidendi habeat: unum tantum requirit, num forte ui clam precario <ab> aduersario possideat.
omnia quoque, quae in uti possidetis interdicto seruantur, hic quoque seruabuntur. Quod 3.1
ait praetor 'si actio de superficie postulabitur, causa cognita dabo', sic intellegendum est,
ut, si ad tempus quis superficiem conduxerit, negetur ei in rem actio. et sane causa
cognita ei, qui non ad modicum tempus conduxit superficiem, in rem actio competet.
Is autem, in cuius solo superficies est, utique non indiget utili actione, sed habet in rem, 4.1
qualem habet de solo. plane si aduersus superficiarium uelit uindicare, dicendum est ex-
ceptione utendum in factum data: nam cui damus actionem, eidem et ex-
ceptionem competere multo magis quis dixerit. Si soli possessori superficies euincatur, 5.1
aequissimum erit subuenire ei uel ex stipulatu de euictione uel certe ex empto actione.
Quia autem etiam in rem actio de superficie dabitur, petitori quoque in superficiem dari 6.1
et quasi usum fructum siue usum quendam eius esse et constitui posse per utiles actiones
credendum est.
Sed et tradi posse intellegendum est, ut et legari et donari possit. 7.1
Et 8.1
si duobus sit communis, etiam utile communi diuidundo iudicium dabimus. Seruitutes 9.1
quoque praetorio iure constituentur et ipsae ad exemplum earum, quae ipso iure consti-
tutae sunt, utilibus actionibus petentur: sed et interdictum de his utile competit.
  Gaius libro uicensimo quinto ad edictum prouinciale. Superficiarias aedes 2.pr.1
appellamus, quae in conducto solo positae sunt: quarum proprietas et ciuili et naturali
iure eius est, cuius et solum.