DE COLLEGIIS ET CORPORIBUS
  Marcianus libro tertio institutionum. Mandatis principalibus praecipitur 47.22.1.pr.1
praesidibus prouinciarum, ne patiantur esse collegia sodalicia neue milites collegia in castris
habeant. sed permittitur tenuioribus stipem menstruam conferre, dum tamen semel in
mense coeant, ne sub praetextu huiusmodi illicitum collegium coeat. quod non tantum in
urbe, sed et in Italia et in prouinciis locum habere diuus quoque Seuerus rescripsit. Sed 1.1
religionis causa coire non prohibentur, dum tamen per hoc non fiat contra senatus con-
sultum, quo illicita collegia arcentur. Non licet autem amplius quam unum collegium 2.1
licitum habere, ut est constitutum et a diuis fratribus: et si quis in duobus fuerit, re-
scriptum est eligere eum oportere, in quo magis esse uelit, accepturum ex eo collegio, a
quo recedit, id quod ei competit ex ratione, quae communis fuit.
  Ulpianus libro sexto de officio proconsulis. Quisquis illicitum collegium 2.pr.1
usurpauerit, ea poena tenetur, qua tenentur, qui hominibus armatis loca publica uel templa
occupasse iudicati sunt.
  Marcianus libro secundo iudiciorum publicorum. Collegia si qua fuerint 3.pr.1
illicita, mandatis et constitutionibus et senatus consultis dissoluuntur: sed permittitur eis,
cum dissoluuntur, pecunias communes si quas habent diuidere pecuniamque inter se pa<r->
tiri. In summa autem, nisi ex senatus consulti auctoritate uel Caesaris collegium uel quod- 1.1
cumque tale corpus coierit, contra senatus consultum et mandata et constitutiones colle-
gium celebrat. Seruos quoque licet in collegio tenuiorum recipi uolentibus dominis, ut 2.1
curatores horum corporum sciant, ne inuito aut ignorante domino in collegium tenuiorum
reciperent, et in futurum poena teneantur in singulos homines aureorum centum.
  Gaius libro quarto ad legem duodecim tabularum. Sodales sunt, qui eius- 4.pr.1
dem collegii sunt: quam Graeci ἑταιρείαν uocant. his autem potestatem facit lex pactio-
nem quam uelint sibi ferre, dum ne quid ex publica lege corru<m>pant. sed haec lex uidetur
ex lege Solonis tr<a>lata esse. nam illuc ita est: ἐὰν δὲ δῆμοϲ ἢ φράτορεϲ ἢ ἱερῶν ὀργίων ἢ
ναῦται ἢ ϲύϲϲιτοι ἢ ὁμόταφοι ἢ θιαϲῶται ἢ ἐπὶ λείαν οἰχόμενοι ἢ εἰϲ ἐμπορίαν, ὅτι ἂν τούτων 5
διαθῶνται πρὸϲ ἀλλήλουϲ, κύριον εἶναι, ἐὰν μὴ ἀπαγορεύϲῃ δημόϲια γράμματα.