DE LEGATIONIBUS
  Ulpianus libro octauo ad Massurium Sabinum. Legatus municipalis si deseruerit lega- 50.7.1.pr.1
tionem, poena adficietur extraordinaria, motus ordine, ut plerumque solet.
  Idem libro secundo opinionum. Legatus contra rem publicam, cuius legatus est, per 2.pr.1
alium a principe quid postulare potest. Utrum quis deseruerit legationem an ex neces- 1.1
saria causa moram passus sit, ordini patriae suae probare debet. Cessatio unius legati ei, 2.1
qui munus ut oportet obiit, non nocet.
  Idem ex eodem libro. His, qui non gratuitam legationem susceperunt, legatiuum ex 3.pr.1
forma restituatur.
  Africanus libro tertio quaestionum. Cum quaeritur, an in eum, qui in legatione sit, 4.pr.1
actio dari debeat, non tam interest, ubi quis aut crediderit aut dari stipulatus sit, quam
illud, an id actum sit, ut legationis tempore solueretur.
  Marcianus libro duodecimo institutionum. Sciendum est debitorem rei publicae lega- 5.pr.1
tione fungi non posse: et ita diuus Pius Claudio Saturnino et Faustino rescripsit. Sed et 1.1
eos, quibus ius postulandi non est, legatione fungi non posse et ideo harena missum non
iure legatum esse missum diui Seuerus et Antoninus rescripserunt. D<e>bit<o>res autem fisci 2.1
non prohibentur legatione fungi. Si accusatio alicuius publice instituta sit, non est com- 3.1
pellendus accusator ad eum legationem suscipere, qui se amicum uel domesticum dicit
eius, qui accusatur: et ita diui fratres Aemilio Rufo rescripserunt. Legati uicarios dare 4.1
non ali<o>s possunt nisi filios suos. Ordine unusquisque munere legationis fungi cogitur: 5.1
et non alias compellendus est munere legationis fungi, quam si priores, qui in curiam
lecti sunt, functi sint. sed si legatio de primoribus uiris desideret personas et qui ordine
uocantur inferiores sint, non esse obseruandum ordinem diuus Hadrianus ad Clazomenios
rescripsit. Praecipitur autem edicto diui Uespasiani omnibus ciuitatibus, ne plures quam 6.1
ternos legatos mittant.
  Scaeuola libro primo regularum. Legato tempus prodest, ex quo legatus creatus est, 6.pr.1
non ex quo Romam uenit. Sed si non constat, legatus sit an non, Romae praetor de hoc 1.1
cognoscit.
  Ulpianus libro quarto de officio proconsulis. Filio propter patrem legationis uacatio 7.pr.1
ne concedatur, imperator noster cum patre Claudio Callisto rescripsit in haec uerba: 'Quod
desideras, ut propter legationem patris tui a legatione tu uaces, in interuallis honorum,
qui sumptum habent, recte obseruatur: in impendiis legationum, quae solo ministerio
obeuntur, diuersa causa est'. 5
  Papinianus libro primo responsorum. Filius decurio pro patre legationis officium susce- 8.pr.1
pit. ea res filium, quo minus ordine suo legatus proficiscatur, non excusat: pater tamen
biennii uacationem uindicare poterit, quia per filium legatione functus uidetur.
  Paulus libro primo responsorum. Respondit eum, qui legatione functus est, 9.pr.1
intra tempora uacationis praefinita non oportere compelli rursum ad defendendum publi-
cum negotium etiamsi de eadem causa litigetur. 'Imperatores Antoninus et 1.1
Seuerus Augusti Germano Siluano. Legatione functis biennii uacatio conceditur: nec
interest, utrum legatio in urbe an in prouincia agentibus nobis mandata sit.' Pau- 2.1
lus respondit eum, qui legatione fungitur, neque alienis neque propriis negotiis se inter-
ponere debere. in qua causa non uideri eum quoque contineri, qui cum amico suo prae-
tore gratis consilium participat.
  Idem libro tertio responsorum. Paulus respondit de eo damno, quod legationis tem- 10.pr.1
pore legatus passus es<t>, posse eum etiam legationis tempore experiri.
  Idem libro primo sententiarum. Legatus antequam officio legationis functus sit, in 11.pr.1
rem suam nihil agere potest, exceptis his quae ad iniuriam eius uel damnum parata sunt.
Si quis in munere legationis, antequam ad patriam reuertetur, decessit, sumptus, 1.1
qui proficiscenti sunt dati, non restituuntur.
  Idem libro singulari di iure libellorum. Si absenti iniuncta est legatio eamque gra- 12.pr.1
tuitam suscepit, potest quis et per alium legationem mittere. Qui legationis officio fun- 1.1
gitur, licet suum negotium curare non potest, Magnus tamen Antonius permisit ei pupillae
nomine et instruere et defendere causam, licet legationi, quam suscepit, nondum renuntia-
uerit, praecipue cum participem officii ipsius absentem esse dicebat.
  Scaeuola libro primo digestorum. Legatus creatus a patria sua suscepta legatione in 13.pr.1
urbem Romam uenit et nondum perfecta legatione domum, quae erat in ipsius ciuitate
Nicopoli, emit. quaesitum est, an in senatus consultum inciderit, quo prohibentur legati ante
perfectam legationem negotiis uel priuatis rebus obstringi. respondit non uideri teneri.
  Papinianus libro primo responsorum. Uicarius alieni muneris uoluntate sua datus or- 14.pr.1
dine suo legationem suscipere no admissa biennii praescriptione cogetur.
  Ulpianus libro septuagensimo quarto ad edictum praetoris. Qui libera legatione abest, 15.pr.1
non uidetur rei publicae causa abesse: hic enim non publici commodi causa, sed sui abest.
  Modestinus libro septimo regularum. Is, qui legatione fungitur, libellum sine permissu 16.pr.1
principis de aliis suis negotiis dare non potest.
  Idem libro octauo regularum. Eundem plures legationes suscipere prohibitum non est 17.pr.1
praeterea, si et sumptus et itineris compendium suadeat. Ante legationem susceptam si 1.1
cui negotium moueatur, etiam absens defendi debet: suscepta legatione non nisi iniuncto
munere fungatur.
  Pomponius libro trigensimo septimo ad Quintum Mucium. Si quis legatum 18.pr.1
hostium pulsasset, contra ius gentium id commissum esse existimatur, quia sancti habentur
legati. et ideo si, cum legati apud nos essent gentis alicuius, bellum cum eis indictum sit,
responsum est liberos eos manere: id enim iuri gentium conuenit esse. ita-
que eum, qui legatum pulsasset, Quintus Mucius dedi hostibus, quorum erant legati, solitus 5
est respondere. quem hostes si non recepissent, quaesitum est, an ciuis Romanus maneret:
quibusdam existimantibus manere, aliis contra, quia quem semel populus iussisset dedi, ex
ciuitate expulsisse uideretur, sicut faceret, cum aqua et igni interdiceret. in qua sententia
uidetur Publius Mucius fuisse. id autem maxime quaesitum est in Hostilio Mancino, quem
Numantini sibi deditum non acceperunt: de quo tamen lex postea lata est, ut esset ciuis 10
R<o>manus, et praeturam quoque gessisse dicitur.