| Ubi eum castris se tenere Caesar intellexit, ne diu- | 1.49.1.1 |
| tius commeatu prohiberetur, ultra eum locum quo in loco | |
| Germani consederant, circiter passus sescentos ab his, | |
| castris idoneum locum delegit acieque triplici instructa | |
| ad eum locum venit. primam et secundam aciem in armis | 2.1 |
| esse, tertiam castra munire iussit. hic locus ab hoste cir- | 3.1 |
| citer passus sescentos, uti dictum est, aberat. eo circiter | |
| hominum numero sedecim milia expedita cum omni equi- | |
| tatu Ariovistus misit, quae copiae nostros terrerent et | |
| munitione prohiberent. nihilo setius Caesar, ut ante con- | 4.1 |
| stituerat, duas acies hostem propulsare, tertiam opus | |
| perficere iussit. munitis castris duas ibi legiones reliquit | 5.1 |
| et partem auxiliorum, quattuor reliquas legiones in castra | |
| maiora reduxit. | |
| Proximo die instituto suo Caesar ex castris utris- | 50.1.1 |
| que copias suas eduxit paulumque a maioribus castris | |
| progressus aciem instruxit hostibusque pugnandi po- | |
| testatem fecit. ubi ne tum quidem eos prodire intellexit, | 2.1 |
| circiter meridiem exercitum in castra reduxit. tum de- | |
| mum Ariovistus partem suarum copiarum, quae castra | |
| minora oppugnaret, misit. acriter utrimque usque ad | 3.1 |
| vesperum pugnatum est. solis occasu suas copias Ario- | |
| vistus multis et inlatis et acceptis vulneribus in castra | |
| reduxit. cum ex captivis quaereret Caesar, quamobrem | 4.1 |
| Ariovistus proelio non decertaret, hanc reperiebat cau- | |
| sam, quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut matres | |
| familiae eorum sortibus vaticinationibusque declararent, | |
| utrum proelium committi ex usu esset necne; eas ita dicere: | 5.1 |
| non esse fas Germanos superare, si ante novam lunam | |
| proelio contendissent. |