Quid si debuisset? continuone causa fuisset cur a prae- 48.1
tore postulares ut bona possideres? Non opinor id quidem
neque ius esse neque cuiquam expedire. Quid igitur
demonstrat? Vadimonium sibi ait esse desertum. Ante
quam doceo id factum non esse, libet mihi, C. Aquili, ex 5
offici ratione atque ex omnium consuetudine rem ipsam et
factum simul Sex. Naevi considerare. Ad vadimonium non
venerat, ut ais, is quicum tibi adfinitas, societas, omnes
denique causae et necessitudines veteres intercedebant.
Ilicone ad praetorem ire convenit? continuone verum fuit 10
postulare ut ex edicto bona possidere liceret? ad haec
extrema et inimicissima iura tam cupide decurrebas ut tibi
nihil in posterum quod gravius atque crudelius facere posses
reservares? Nam quid homini potest turpius, quid viro 49.1
miserius aut acerbius usu venire? quod tantum evenire
dedecus, quae tanta calamitas inveniri potest? Pecuniam
si cuipiam fortuna ademit aut si alicuius eripuit iniuria,
tamen, dum existimatio est integra, facile consolatur honestas 5
egestatem. At non nemo aut ignominia adfectus aut iudicio
turpi convictus bonis quidem suis utitur, alterius opes, id
quod miserrimum est, non exspectat, hoc tamen in miseriis
adiumento et solacio sublevatur. Cuius vero bona venie-
runt, cuius non modo illae amplissimae fortunae sed etiam 10
victus vestitusque necessarius sub praeconem cum dedecore
subiectus est, is non modo ex numero vivorum exturbatur,
sed, si fieri potest, infra etiam mortuos amandatur. Etenim
mors honesta saepe vitam quoque turpem exornat, vita <ita>
turpis ne morti quidem honestae locum relinquit. Ergo 50.1
hercule, cuius bona ex edicto possidentur, huius omnis fama
et existimatio cum bonis simul possidetur; de quo libelli
in celeberrimis locis proponuntur, huic ne perire quidem
tacite obscureque conceditur; cui magistri fiunt et domini 5
constituuntur, qui qua lege et qua condicione pereat pro-
nuntient, de quo homine praeconis vox praedicat et pre-
tium conficit, huic acerbissimum vivo videntique funus
indicitur, si funus id habendum est quo non amici conve-
niunt ad exsequias cohonestandas, sed bonorum emptores 10
ut carnifices ad reliquias vitae lacerandas et distrahendas.