At enim iudicia facta permulta sunt a Cluentio iudicium 88.1
esse corruptum. Immo vero ante hoc tempus omnino ista
ipsa res suo nomine in iudicium numquam est vocata. Ita
multum agitata, ita diu iactata ista res est ut hodierno die
primum causa illa defensa sit, hodierno die primum veritas 5
vocem contra invidiam his iudicibus freta miserit. Verum
tamen ista multa iudicia quae sunt? Ego enim me ad
omnia confirmavi et sic paravi ut docerem quae facta postea
iudicia de illo iudicio dicerentur, partim ruinae similiora aut
tempestati quam iudicio et disceptationi fuisse, partim 10
nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,
partim esse eius modi ut neque appellata umquam iudicia
sint neque existimata. Hic ego magis ut consuetudinem 89.1
servem quam quod vos non vestra hoc sponte faciatis,
petam a vobis ut me, dum de his singulis disputo, iudices,
attente audiatis. Condemnatus est C. Iunius qui ei quae-
stioni praefuerat; adde etiam illud, si placet: tum est con- 5
demnatus cum esset iudex quaestionis. Non modo causae
sed ne legi quidem quicquam per tribunum plebis laxamenti
datum est. Quo tempore illum a quaestione ad nullum aliud
rei publicae munus abduci licebat, eo tempore ad quaestio-
nem ipse abreptus est. At quam quaestionem? Voltus enim 10
vestri, iudices, me invitant ut quae reticenda putaram libeat
iam libere dicere. Quid? illa tandem quaestio aut discepta- 90.1
tio aut iudicium fuit? Putabo fuisse. Dicat qui volt hodie de
illo populo concitato, cui tum populo mos gestus est, qua de
re Iunius causam dixerit; quemcumque rogaveris, hoc re-
spondebit, quod pecuniam acceperit, quod innocentem cir- 5
cumvenerit. Est haec opinio. At, si ita esset, hac lege
accusatum fuisse oportuit qua accusatur Habitus. At
ipse ea lege quaerebat. Paucos dies exspectasset Quin-
ctius. At neque privatus accusare nec sedata iam invidia
volebat. Videtis igitur non in causa sed in tempore ac 10
potestate spem omnem accusatoris fuisse. Multam petivit. 91.1
Qua lege? Quod in legem non iurasset, quae res nemini
umquam fraudi fuit, et quod C. Verres, praetor urbanus,
homo sanctus et diligens, subsortitionem eius in eo codice
non haberet qui tum interlitus proferebatur. His de causis 5
C. Iunius condemnatus est, iudices, levissimis et infirmis-
simis, quas omnino in iudicium adferri non oportuit. Itaque
oppressus est non causa sed tempore. Hoc vos Cluentio 92.1
iudicium putatis obesse oportere? quam ob causam? Si
ex lege subsortitus non erat Iunius aut si in aliquam legem
aliquando non iuraverat, idcirco illius damnatione aliquid
de Cluentio iudicabatur? 'Non' inquit; 'sed ille idcirco 5
illis legibus condemnatus est, quod contra aliam legem com-
miserat.' Qui hoc confitentur, possunt idem illud iudi-
cium fuisse defendere? 'Ergo' inquit 'idcirco infestus
tum populus Romanus fuit C. Iunio, quod illud iudicium
corruptum per eum putabatur.' Num igitur hoc tempore 10
causa mutata est? num alia res, alia ratio illius iudici, alia
natura totius negoti nunc est ac tum fuit? Non opinor ex
eis rebus quae gestae sunt rem ullam potuisse mutari. Quid 93.1
ergo est causae quod nunc nostra defensio audiatur tanto
silentio, tum Iunio defendendi sui potestas erepta sit? Quia
tum in causa nihil erat praeter invidiam, errorem, suspicio-
nem, contiones cotidianas seditiose ac populariter conci- 5
tatas. Accusabat tribunus plebis idem in contionibus, idem
ad subsellia; ad iudicium non modo de contione sed
etiam cum ipsa contione veniebat. Gradus illi Aurelii tum
novi quasi pro theatro illi iudicio aedificati videbantur;
quos ubi accusator concitatis hominibus complerat, non 10
modo dicendi ab reo sed ne surgendi quidem potestas
erat. Nuper apud C. Orchivium, conlegam meum, locus ab 94.1
iudicibus Fausto Sullae de pecuniis residuis non est consti-
tutus, non quo illi aut exlegem esse Sullam aut causam
pecuniae publicae contemptam atque abiectam putarent,
sed quod accusante tribuno plebis condicione aequa dis- 5
ceptari posse non putaverunt. Quid conferam? Sullamne
cum Iunio, an hunc tribunum plebis cum Quinctio, an vero
tempus cum tempore? Sulla maximis opibus, cognatis,
adfinibus, necessariis, clientibus plurimis, haec autem apud
Iunium parva et infirma et ipsius labore quaesita atque 10
conlecta; hic tribunus plebis modestus, pudens, non modo
non seditiosus sed etiam seditiosis adversarius, ille autem
acerbus, criminosus, popularis homo ac turbulentus; tempus
hoc tranquillum atque placatum, illud omnibus invidiae
tempestatibus concitatum. Quae cum ita essent, in Fausto 15
tamen illi iudices statuerunt iniqua condicione reum causam
dicere, cum adversario eius ad ius accusationis summa vis
potestatis accederet. Quam quidem rationem vos, iudices, 95.1
diligenter pro vestra sapientia et humanitate cogitare et
penitus perspicere debetis, quid mali, quantum periculi uni
cuique nostrum inferre possit vis tribunicia, conflata prae-
sertim invidia et contionibus seditiose concitatis. Optimis 5
hercule temporibus, tum cum homines se non iactatione
populari sed dignitate atque innocentia tuebantur, tamen
nec P. Popilius neque Q. Metellus, clarissimi viri atque
amplissimi, vim tribuniciam sustinere potuerunt, nedum his
temporibus, his moribus, his magistratibus sine vestra sapi- 10
entia ac sine iudiciorum remediis salvi esse possimus. Non 96.1
fuit illud igitur iudicium iudici simile, iudices, non fuit, in
quo non modus ullus est adhibitus, non mos consuetudoque
servata, non causa defensa; vis illa fuit et, ut saepe iam dixi,
ruina quaedam atque tempestas et quidvis potius quam 5
iudicium aut disceptatio aut quaestio. Quod si quis est
qui illud iudicium fuisse arbitretur et qui his rebus iudicatis
standum putet, is tamen hanc causam ab illa debet seiun-
gere. Ab illo enim, sive quod in legem non iurasset sive
quod ex lege subsortitus iudicem non esset, multa petita 10
esse dicitur; Cluenti autem ratio cum illis legibus quibus
a Iunio multa petita est nulla potest ex parte esse con-
iuncta.