Vnum etiam est quod me maxime perturbat, cui loco 135.1
respondere vix videor posse, quod elogium recitasti de testa-
mento Cn. Egnati patris, hominis honestissimi videlicet et
sapientissimi, idcirco se exheredasse filium quod is ob
Oppianici condemnationem pecuniam accepisset. De cuius 5
hominis levitate et inconstantia plura non dicam; hoc testa-
mentum ipsum quod recitas eius modi est ut ille, cum
eum filium exheredaret quem oderat, ei filio coheredes
homines alienissimos adiungeret quem diligebat. Sed tu,
Atti, consideres censeo diligenter utrum censorium iudicium 10
grave velis esse an Egnati. Si Egnati, leve est quod censores
de ceteris subscripserunt; ipsum enim Cn. Egnatium quem
tu gravem esse vis ex senatu eiecerunt; sin autem censorium,
hunc Egnatium quem pater censoria subscriptione exhere-
davit censores in senatu, cum patrem eicerent, retinuerunt. 15
  At enim senatus universus iudicavit illud corruptum esse 136.1
iudicium. Quo modo? Suscepit causam. An potuit
rem delatam eius modi repudiare? cum tribunus plebis,
populi concitator, rem paene ad manus revocasset, cum vir
optimus et homo innocentissimus pecunia circumventus 5
diceretur, cum invidia flagraret ordo senatorius, potuit nihil
decerni, potuit illa concitatio multitudinis sine summo
periculo rei publicae repudiari? At quid est decretum?
Quam iuste, quam sapienter, quam diligenter! Si qvi svnt
qvorvm opera factvm sit vt ivdicivm pvblicvm corrvm- 10
peretvr. Vtrum videtur id senatus factum iudicare an, si
factum sit, moleste graviterque ferre? Si ipse A. Cluentius
sententiam de iudiciis rogaretur, aliam non diceret atque ei
dixerunt quorum sententiis Cluentium condemnatum esse
dicitis. Sed quaero a vobis num istam legem ex isto sena- 137.1
tus consulto L. Lucullus consul, homo sapientissimus, tulerit,
num anno post M. Lucullus et C. Cassius, in quos tum
consules designatos idem illud senatus decreverat. Non
tulerunt; et quod tu Habiti pecunia factum esse arguis 5
neque id ulla tenuissima suspicione confirmas, factum est
primum illorum aequitate et sapientia consulum, ut, quod
senatus decreverat ad illud invidiae praesens incendium
restinguendum, id postea referendum ad populum non
arbitrarentur. Ipse deinde populus Romanus qui L. Quincti 10
fictis querimoniis antea concitatus rem illam et rogationem
flagitarat, idem C. Iuni fili, pueri parvoli, lacrimis commotus
maximo clamore et concursu totam quaestionem illam et
legem repudiavit. Ex quo intellegi potuit, id quod saepe 138.1
dictum est, ut mare quod sua natura tranquillum sit ventorum
vi agitari atque turbari, sic populum Romanum sua sponte
esse placatum, hominum seditiosorum vocibus ut violentis-
simis tempestatibus concitari. 5