Initium quod huic cum matre fuerit simultatis audistis. 17.1
Pertinuisse hoc ad causam tum cum reliqua cognoveritis
intellegetis. Nam illud me non praeterit, cuiuscumque
modi sit mater, tamen in iudicio fili de turpitudine parentis
dici vix oportere. Non essem ad ullam causam idoneus, 5
iudices, si hoc quod in communibus hominum sensibus
atque in ipsa natura positum atque infixum est, id ego, qui
ad hominum pericula defendenda adiungerer, non viderem;
facile intellego non modo reticere homines parentum in-
iurias sed etiam animo aequo ferre oportere. Sed ego 10
ea quae ferri possunt ferenda, quae taceri tacenda esse
arbitror. Nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius, nullum 18.1
periculum mortis adiit, nihil mali timuit quod non totum
a matre esset conflatum et profectum. Quae hoc tempore
sileret omnia atque ea, si oblivione non posset, tamen
taciturnitate sua tecta esse pateretur; sed vero sic agitur 5
ut prorsus reticere nullo modo possit. Hoc enim ipsum
iudicium, hoc periculum, illa accusatio, <illa> omnis testium
copia quae futura est a matre initio est adornata, a matre
hoc tempore instruitur atque omnibus eius opibus et copiis
comparatur. Ipsa denique nuper Larino huius opprimendi 10
causa Romam advolavit; praesto est mulier audax, pecu-
niosa, crudelis, instituit accusatores, instruit testis, squalore
huius et sordibus laetatur, exitium exoptat, sanguinem
suum profundere omnem cupit, dum modo profusum huius
ante videat. Haec nisi omnia perspexeritis in causa, temere 15
a nobis illam appellari putatote; sin erunt et aperta et
nefaria, Cluentio ignoscere debebitis, quod haec a me dici
patiatur; mihi ignoscere non deberetis, si tacerem.