Quid? illa caedes Asuvi Larinatis, adulescentis pecuniosi, 36.1
quam clara tum recenti re fuit et quam omnium sermone
celebrata! Fuit Avillius quidam Larino perdita nequitia et
summa egestate, arte quadam praeditus ad libidines adule-
scentulorum excitandas accommodata. Qui ut se blanditiis 5
et adsentationibus in Asuvi consuetudinem penitus immersit,
Oppianicus continuo sperare coepit hoc se Avillio tamquam
aliqua machina admota capere Asuvi adulescentiam et for-
tunas eius patrias expugnare posse. Ratio excogitata
Larini est, res translata Romam; inire enim consilium 10
facilius in solitudine, perficere rem eius modi commodius in
turba posse arbitrati sunt. Asuvius cum Avillio Romam
est profectus. Hos vestigiis Oppianicus consecutus est.
Iam ut Romae vixerint, quibus conviviis, quibus flagitiis,
quantis et quam profusis sumptibus non modo conscio sed 15
etiam conviva et adiutore Oppianico longum est dicere mihi,
praesertim ad alia properanti; exitum huius adsimulatae
familiaritatis cognoscite. Cum esset adulescens apud mu- 37.1
lierculam quandam atque ubi pernoctarat ibi diem posterum
commoraretur, Avillius, ut erat constitutum, simulat se
aegrotare et testamentum facere velle. Oppianicus obsigna-
tores ad eum qui neque Asuvium neque Avillium nossent 5
adducit et illum Asuvium appellat ipse; testamento Asuvi
nomine obsignato disceditur. Avillius ilico convalescit;
Asuvius autem brevi illo tempore, quasi in hortulos iret, in
harenarias quasdam extra portam Esquilinam perductus
occiditur. Qui cum unum iam et alterum diem desidera- 38.1
retur neque in eis locis ubi ex consuetudine quaerebatur
inveniretur, et Oppianicus in foro Larinatium dictitaret
nuper se et suos amicos testamentum eius obsignasse, liberti
Asuvi et non nulli amici, quod eo die quo postremum 5
Asuvius visus erat Avillium cum eo fuisse et a multis visum
esse constabat, in eum invadunt et hominem ante pedes Q.
Manli qui tum erat triumvir constituunt. Atque illic con-
tinuo nullo teste, nullo indice recentis malefici conscientia
perterritus omnia, ut a me paulo ante dicta sunt, exponit 10
Asuviumque a sese consilio Oppianici interfectum fatetur.
Extrahitur domo latitans Oppianicus a Manlio; index Avillius 39.1
ex altera parte coram tenetur. Hic quid iam reliqua quae-
ritis? Manlium plerique noratis; non ille honorem a pueri-
tia, non studia virtutis, non ullum existimationis bonae
fructum umquam cogitarat, sed ex petulanti atque improbo 5
scurra in discordiis civitatis ad eam columnam ad quam
multorum saepe conviciis perductus erat tum suffragiis
populi pervenerat. Itaque tum cum Oppianico transigit, pecu-
niam ab eo accipit, causam et susceptam et tam manifestam
relinquit. Ac tum in Oppianici causa crimen hoc Asu- 10
vianum cum testibus multis tum vero illius <testamento> com-
probabatur; in quo Oppianici nomen primum esse consta-
bat, eius quem vos miserum atque innocentem falso iudicio
circumventum esse dicitis.