Vix iam videtur locus esse qui tantos acervos pecuniae 2.59.4
capiat; auget, addit, accumulat. 'Avrvm, argentvm ex 5
praeda, ex manvbiis, ex coronario ad qvoscvmqve
pervenit neqve relatvm est in pvblicvm neqve in
monvmento consvmptvm,' id profiteri apud xviros et ad
eos referri iubet. Hoc capite etiam quaestionem de cla-
rissimis viris qui populi Romani bella gesserunt, iudiciumque 10
de pecuniis residuis ad xviros translatum videtis. Horum
erit nullum iudicium quantae cuiusque manubiae fuerint,
quid relatum, quid residuum sit; in posterum vero lex haec
imperatoribus vestris constituitur; ut, quicumque de pro-
vincia decesserit, apud eosdem xviros quantum habeat 15
praedae, manubiarum, auri coronarii, profiteatur. Hic 60.1
tamen vir optimus eum quem amat excipit, Cn. Pompeium.
Vnde iste amor tam improvisus ac tam repentinus? Qui
honore xviratus excluditur prope nominatim, cuius iudicium
legumque datio, captorum agrorum ipsius virtute cognitio 5
tollitur, cuius non in provinciam, sed in ipsa castra xviri
cum imperio, infinita pecunia, maxima potestate et iudicio
rerum omnium mittuntur, cui ius imperatorium, quod
semper omnibus imperatoribus est conservatum, soli eri-
pitur, is excipitur unus ne manubias referre iubeatur? 10
Vtrum tandem hoc capite honos haberi homini, an invidia
quaeri videtur?
  Remittit hoc Rullo Cn. Pompeius; beneficio isto legis, 61.1
benignitate xvirali nihil utitur. Nam si est aequum praedam
ac manubias suas imperatores non in monumenta deorum
immortalium neque in urbis ornamenta conferre, sed ad
xviros tamquam ad dominos reportare, nihil sibi appetit 5
praecipui Pompeius, nihil; volt se in communi atque in
eodem quo ceteri iure versari. Sin est iniquum, Quirites,
si turpe, si intolerandum hos xviros portitores omnibus
omnium pecuniis constitui, qui non modo reges atque
exterarum nationum homines sed etiam imperatores vestros 10
excutiant, non mihi videntur honoris causa excipere Pom-
peium, sed metuere ne ille eandem contumeliam quam
ceteri ferre non possit. Pompeius autem <cum> hoc animo 62.1
sit ut, quicquid vobis placeat, sibi ferendum putet, quod vos
ferre non poteritis, id profecto perficiet ne diutius inviti
ferre cogamini. Verum tamen cavet ut, si qua pecunia
post nos consules ex novis vectigalibus recipiatur, ea xviri 5
utantur. Nova porro vectigalia videt ea fore quae Pom-
peius adiunxerit. Ita remissis manubiis vectigalibus eius
virtute partis se frui putat oportere.