Illam alteram partem de nece Saturnini nimis exiguam 9.5
atque angustam esse voluisti; quae non oratoris ingenium
sed consulis auxilium implorat et flagitat. Nam de perduel- 10.1
lionis iudicio, quod a me sublatum esse criminari soles,
meum crimen est, non Rabiri. Quod utinam, Quirites,
ego id aut primus aut solus ex hac re publica sustulissem!
utinam hoc, quod ille crimen esse volt, proprium testi- 5
monium meae laudis esset. Quid enim optari potest quod
ego mallem quam me in consulatu meo carnificem de foro,
crucem de campo sustulisse? Sed ista laus primum est
maiorum nostrorum, Quirites, qui expulsis regibus nullum
in libero populo vestigium crudelitatis regiae retinuerunt, 10
deinde multorum virorum fortium qui vestram libertatem
non acerbitate suppliciorum infestam sed lenitate legum
munitam esse voluerunt.
  Quam ob rem uter nostrum tandem, Labiene, popularis 11.1
est, tune qui civibus Romanis in contione ipsa carnificem,
qui vincla adhiberi putas oportere, qui in campo Martio
comitiis centuriatis auspicato in loco crucem ad civium
supplicium defigi et constitui iubes, an ego qui funestari 5
contionem contagione carnificis veto, qui expiandum forum
populi Romani ab illis nefarii sceleris vestigiis esse dico,
qui castam contionem, sanctum campum, inviolatum
corpus omnium civium Romanorum, integrum ius libertatis
defendo servari oportere? Popularis vero tribunus pl. 12.1
custos defensorque iuris et libertatis! Porcia lex virgas
ab omnium civium Romanorum corpore amovit, hic
misericors flagella rettulit; Porcia lex libertatem civium
lictori eripuit, Labienus, homo popularis, carnifici tradidit; 5
C. Gracchus legem tulit ne de capite civium Romanorum
iniussu vestro iudicaretur, hic popularis a iiviris iniussu
vestro non iudicari de cive Romano sed indicta causa
civem Romanum capitis condemnari coegit. Tu mihi etiam 13.1
legis Porciae, tu C. Gracchi, tu horum libertatis, tu cuius-
quam denique hominis popularis mentionem facis, qui non
modo suppliciis invisitatis sed etiam verborum crudelitate
inaudita violare libertatem huius populi, temptare mansuetu- 5
dinem, commutare disciplinam conatus es? Namque haec
tua, quae te, hominem clementem popularemque, delectant,
'I, lictor, conliga manvs,' non modo huius libertatis
mansuetudinisque non sunt sed ne Romuli quidem aut
Numae Pompili; Tarquini, superbissimi atque crudelissimi 10
regis, ista sunt cruciatus carmina quae tu, homo lenis ac
popularis, libentissime commemoras: 'Capvt obnvbito,
arbori infelici svspendito,' quae verba, Quirites, iam
pridem in hac re publica non solum tenebris vetustatis
verum etiam luce libertatis oppressa sunt. 15