Iam vero quod obiecit Pompeianos esse a Sulla impulsos 60.1
ut ad istam coniurationem atque ad hoc nefarium facinus
accederent, id cuius modi sit intellegere non possum. An tibi
Pompeiani coniurasse videntur? Quis hoc dixit umquam,
aut quae fuit istius rei vel minima suspicio? 'Diiunxit,' 5
inquit, 'eos a colonis ut hoc discidio ac dissensione facta
oppidum in sua potestate posset per Pompeianos habere.'
Primum omnis Pompeianorum colonorumque dissensio de-
lata ad patronos est, cum iam inveterasset ac multos annos
esset agitata; deinde ita a patronis res cognita est ut nulla 10
in re a ceterorum sententiis Sulla dissenserit; postremo
coloni ipsi sic intellegunt, non Pompeianos a Sulla magis
quam sese esse defensos. Atque hoc, iudices, ex hac fre- 61.1
quentia colonorum, honestissimorum hominum, intellegere
potestis, qui adsunt, laborant, hunc patronum, defensorem,
custodem illius coloniae si in omni fortuna atque omni
honore incolumem habere non potuerunt, in hoc tamen 5
casu in quo adflictus iacet per vos iuvari conservarique cu-
piunt. Adsunt pari studio Pompeiani, qui ab istis etiam in
crimen vocantur; qui ita de ambulatione ac de suffragiis
suis cum colonis dissenserunt ut idem de communi salute
sentirent. Ac ne haec quidem P. Sullae mihi videtur silentio 62.1
praetereunda esse virtus, quod, cum ab hoc illa colonia de-
ducta sit, et cum commoda colonorum a fortunis Pompeia-
norum rei publicae fortuna diiunxerit, ita carus utrisque est
atque iucundus ut non alteros demovisse sed utrosque 5
constituisse videatur.