Multa, cum essem consul, de summis rei publicae periculis 14.5
audivi, multa quaesivi, multa cognovi; nullus umquam de
Sulla nuntius ad me, nullum indicium, nullae litterae per-
venerunt, nulla suspicio. Multum haec vox fortasse valere
deberet eius hominis qui consul insidias rei publicae consilio
investigasset, veritate aperuisset, magnitudine animi vindi- 10
casset, cum is se nihil audisse de P. Sulla, nihil suspicatum
esse diceret. Sed ego nondum utor hac voce ad hunc
defendendum; ad purgandum me potius utar, ut mirari
Torquatus desinat me qui Autronio non adfuerim Sullam
defendere. Quae enim Autroni fuit causa, quae Sullae est? 15.1
Ille ambitus iudicium tollere ac disturbare primum conflato
voluit gladiatorum ac fugitivorum tumultu, deinde, id quod
vidimus omnes, lapidatione atque concursu; Sulla, si sibi
suus pudor ac dignitas non prodesset, nullum auxilium 5
requisivit. Ille damnatus ita se gerebat non solum consiliis
et sermonibus verum etiam aspectu atque voltu ut inimicus
esse amplissimis ordinibus, infestus bonis omnibus, hostis
patriae videretur; hic se ita fractum illa calamitate atque
adflictum putavit ut nihil sibi ex pristina dignitate superesse 10
arbitraretur, nisi quod modestia retinuisset. Hac vero in 16.1
coniuratione quid tam coniunctum quam ille cum Catilina,
cum Lentulo? quae tanta societas ullis inter se rerum
optimarum quanta ei cum illis sceleris, libidinis, audaciae?
quod flagitium Lentulus non cum Autronio concepit? quod 5
sine eodem illo Catilina facinus admisit? cum interim Sulla
cum isdem illis non modo noctem solitudinemque non
quaereret sed ne mediocri quidem sermone et congressu
coniungeretur. Illum Allobroges, maximarum rerum veris- 17.1
simi indices, illum multorum litterae ac nuntii coarguerunt;
Sullam interea nemo insimulavit, nemo nominavit. Postremo
eiecto sive emisso iam ex urbe Catilina ille arma misit,
cornua, tubas, fascis, signa, legiones, ille relictus intus, 5
exspectatus foris, Lentuli poena compressus convertit se
aliquando ad timorem, numquam ad sanitatem; hic contra
ita quievit ut eo tempore omni Neapoli fuerit, ubi neque
homines fuisse putantur huius adfines suspicionis et locus
est ipse non tam ad inflammandos calamitosorum animos 10
quam ad consolandos accommodatus.