Ego, tantis a me beneficiis in re publica positis, si nullum
|
26.1
|
aliud mihi praemium ab senatu populoque Romano nisi
|
|
honestum otium postularem, quis non concederet? <Ceteri>
|
|
sibi haberent honores, sibi imperia, sibi provincias, sibi
|
|
triumphos, sibi alia praeclarae laudis insignia; mihi liceret
|
5
|
eius urbis quam conservassem conspectu tranquillo animo
|
|
et quieto frui. Quid si hoc non postulo? si ille labor meus
|
|
pristinus, si sollicitudo, si officia, si operae, si vigiliae deser-
|
|
viunt amicis, praesto sunt omnibus; si neque amici in foro
|
|
requirunt studium meum neque res publica in curia; si me
|
10
|
non modo non rerum gestarum vacatio sed neque honoris
|
|
neque aetatis excusatio vindicat a labore; si voluntas mea,
|
|
si industria, si domus, si animus, si aures patent omnibus;
|
|
si mihi ne ad ea quidem quae pro salute omnium gessi
|
|
recordanda et cogitanda quicquam relinquitur temporis:
|
15
|
tamen hoc regnum appellabitur, cuius vicarius qui velit esse
|
|
inveniri nemo potest? Longe abest a me regni suspicio;
|
27.1
|
si quaeris qui sint Romae regnum occupare conati, ut ne
|
|
replices annalium memoriam, ex domesticis imaginibus
|
|
invenies. Res enim gestae, credo, meae me nimis extule-
|
|
runt ac mihi nescio quos spiritus attulerunt. Quibus de
|
5
|
rebus tam claris, tam immortalibus, iudices, hoc possum
|
|
dicere, me qui ex summis periculis eripuerim urbem hanc
|
|
et vitam omnium civium satis adeptum fore, si ex hoc tanto
|
|
in omnis mortalis beneficio nullum in me periculum re-
|
|
dundarit. Etenim in qua civitate res tantas gesserim memini,
|
28.1
|
in qua urbe verser intellego. Plenum forum est eorum
|
|
hominum quos ego a vestris cervicibus depuli, iudices, a
|
|
meis non removi. Nisi vero paucos fuisse arbitramini qui
|
|
conari aut sperare possent se tantum imperium posse delere.
|
5
|
Horum ego faces eripere de manibus et gladios extorquere
|
|
potui, sicuti feci, voluntates vero consceleratas ac nefarias
|
|
nec sanare potui nec tollere. Qua re non sum nescius
|
|
quanto periculo vivam in tanta multitudine improborum,
|
|
cum mihi uni cum omnibus improbis aeternum videam
|
10
|
bellum esse susceptum. Quod si illis meis praesidiis forte
|
29.1
|
invides, et si ea tibi regia videntur quod omnes boni omnium
|
|
generum atque ordinum suam salutem cum mea coniungunt,
|
|
consolare te quod omnium mentes improborum mihi uni
|
|
maxime sunt infensae et adversae; qui me non modo idcirco
|
5
|
oderunt quod eorum conatus impios et furorem conscele-
|
|
ratum repressi, sed eo etiam magis quod nihil iam se simile
|
|
me vivo conari posse arbitrantur. At vero quid ego mirer,
|
30.1
|
si quid ab improbis de me improbe dicitur, cum L. Torqua-
|
|
tus primum ipse his fundamentis adulescentiae iactis, ea spe
|
|
proposita amplissimae dignitatis, deinde L. Torquati, fortis-
|
|
simi consulis, constantissimi senatoris, semper optimi civis
|
5
|
filius, interdum efferatur immoderatione verborum? Qui
|
|
cum suppressa voce de scelere P. Lentuli, de audacia con-
|
|
iuratorum omnium dixisset, tantum modo ut vos qui ea
|
|
probatis exaudire possetis, de supplicio, de carcere magna
|
|
et queribunda voce dicebat. In quo primum illud erat
|
31.1
|
absurdum quod, cum ea quae leviter dixerat vobis probare
|
|
volebat, eos autem qui circum iudicium stabant audire nole-
|
|
bat, non intellegebat ea quae clare diceret ita illos audituros
|
|
quibus se venditabat ut vos quoque audiretis, qui id non
|
5
|
probabatis. Deinde alterum iam oratoris <est> vitium non
|
|
videre quid quaeque causa postulet. Nihil est enim tam
|
|
alienum ab eo qui alterum coniurationis accuset quam videri
|
|
coniuratorum poenam mortemque lugere. Quod cum is
|
|
tribunus pl. facit qui unus videtur ex illis ad lugendos con-
|
10
|
iuratos relictus, nemini mirum est; difficile est enim tacere,
|
|
cum doleas; te, si quid eius modi facis, non modo talem
|
|
adulescentem sed in ea causa in qua te vindicem coniura-
|
|
tionis velis esse vehementer admiror. Sed reprehendo tamen
|
32.1
|
illud maxime quod isto ingenio et prudentia praeditus
|
|
causam rei publicae non tenes, qui arbitrere plebi Romanae
|
|
res eas non probari quas me consule omnes boni pro com-
|
|
muni salute gesserunt. Ecquem tu horum qui adsunt,
|
5
|
quibus te contra ipsorum voluntatem venditabas, aut tam
|
|
sceleratum statuis fuisse ut haec omnia perire voluerit, aut
|
|
tam miserum ut et se perire cuperet et nihil haberet quod
|
|
salvum esse vellet? An vero clarissimum virum generis
|
|
vestri ac nominis nemo reprehendit, qui filium suum vita
|
10
|
privavit ut in ceteros firmaret imperium; tu rem publicam
|
|
reprehendis, quae domesticos hostis, ne ab eis ipsa necaretur,
|
|
necavit? Itaque attende, Torquate, quam ego defugiam
|
33.1
|
auctoritatem consulatus mei! Maxima voce ut omnes
|
|
exaudire possint dico semperque dicam. Adeste omnes
|
|
animis, Quirites, quorum ego frequentia magno opere laetor;
|
|
erigite mentis aurisque vestras et me de invidiosis rebus, ut
|
5
|
ille putat, dicentem attendite! Ego consul, cum exercitus
|
|
perditorum civium clandestino scelere conflatus crudelissi-
|
|
mum et luctuosissimum exitium patriae comparasset, cum
|
|
ad occasum interitumque rei publicae Catilina in castris, in
|
|
his autem templis atque tectis dux Lentulus esset constitutus,
|
10
|
meis consiliis, meis laboribus, mei capitis periculis, sine
|
|
tumultu, sine dilectu, sine armis, sine exercitu, quinque
|
|
hominibus comprehensis atque confessis incensione urbem,
|
|
internicione civis, vastitate Italiam, interitu rem publicam
|
|
liberavi; ego vitam omnium civium, statum orbis terrae,
|
15
|
urbem hanc denique, sedem omnium nostrum, arcem regum
|
|
ac nationum exterarum, lumen gentium, domicilium imperi,
|
|
quinque hominum amentium ac perditorum poena redemi.
|
34.1
|
An me existimasti haec iniuratum in iudicio non esse dictu-
|
|
rum quae iuratus in maxima contione dixissem? Atque etiam
|
|
illud addam, ne qui forte incipiat improbus subito te amare,
|
|
Torquate, et aliquid sperare de te, atque ut idem omnes
|
5
|
exaudiant clarissima voce dicam. Harum omnium rerum
|
|
quas ego in consulatu pro salute rei publicae suscepi atque
|
|
gessi L. ille Torquatus, cum esset meus contubernalis in
|
|
consulatu atque etiam in praetura fuisset, cum princeps, cum
|
|
auctor, cum signifer esset iuventutis, actor, adiutor, particeps
|
10
|
exstitit; parens eius, homo amantissimus patriae, maximi
|
|
animi, summi consili, singularis constantiae, cum esset aeger,
|
|
tamen omnibus rebus illis interfuit, nusquam est a me
|
|
digressus, studio, consilio, auctoritate unus adiuvit pluri-
|
|
mum, cum infirmitatem corporis animi virtute superaret.
|
15
|
Videsne ut eripiam te ex improborum subita gratia et recon-
|
35.1
|
ciliem bonis omnibus? qui te et diligunt et retinent retine-
|
|
buntque semper nec, si a me forte desciveris, idcirco te a se
|
|
et a re publica et a tua dignitate deficere patientur. Sed
|
|
iam redeo ad causam atque hoc vos, iudices, testor: mihi
|
5
|
de memet ipso tam multa dicendi necessitas quaedam im-
|
|
posita est ab illo. Nam si Torquatus Sullam solum accu-
|
|
sasset, ego quoque hoc tempore nihil aliud agerem nisi eum
|
|
qui accusatus esset defenderem; sed cum ille tota illa ora-
|
|
tione in me esset invectus et cum, ut initio dixi, defensionem
|
10
|
meam spoliare auctoritate voluisset, etiam si dolor meus
|
|
respondere non cogeret, tamen ipsa causa hanc a me ora-
|
|
tionem flagitavisset.
|
|