Etenim iam universa istorum cognita cupiditate accedam 27.1
ad singulas querelas criminationesque Graecorum. Classis
nomine pecuniam civitatibus imperatam queruntur. Quod
nos factum, iudices, confitemur. Sed si hoc crimen est,
aut in eo est quod non licuerit imperare, aut in eo quod 5
non opus fuerit navibus, aut in eo quod nulla hoc praetore
classis navigarit. Licuisse ut intellegas, cognosce quid me
consule senatus decreverit, cum quidem nihil a superiori-
bus continuorum annorum decretis discesserit. Senatvs
consvltvm. Proximum est ergo ut opus fuerit classe 10
necne quaeramus. Vtrum igitur hoc Graeci statuent aut
ullae exterae nationes, an nostri praetores, nostri duces,
nostri imperatores? Equidem existimo in eius modi
regione atque provincia quae mari cincta, portibus distincta,
insulis circumdata esset, non solum praesidi sed etiam 15
ornandi imperi causa navigandum fuisse. Haec enim ratio 28.1
ac magnitudo animorum in maioribus nostris fuit ut, cum
in privatis rebus suisque sumptibus minimo contenti tenuis-
simo cultu viverent, in imperio atque in publica dignitate
omnia ad gloriam splendoremque revocarent. Quaeritur 5
enim in re domestica continentiae laus, in publica digni-
tatis. Quod si etiam praesidi causa classem habuit, quis
erit tam iniquus qui reprehendat? 'Nulli erant praedones.'
Quid? nullos fore quis praestare poterat? 'Minuis,' inquit,
'gloriam Pompei.' Immo tu auges molestiam. Ille enim 29.1
classis praedonum, urbis, portus, receptacula sustulit, pacem
maritimam summa virtute atque incredibili celeritate con-
fecit; illud vero neque suscepit neque suscipere debuit
ut, si qua uspiam navicula praedonum apparuisset, ac- 5
cusandus videretur. Itaque ipse in Asia, cum omnia iam
bella terra marique confecisset, classem tamen isdem istis
civitatibus imperavit. Quod si tum statuit opus esse cum
ipsius praesentis nomine tuta omnia et pacata esse poterant,
quid, cum ille decessisset, Flacco existimatis statuendum et 10
faciendum fuisse? Quid? nos hic nonne ipso Pompeio 30.1
auctore Silano et Murena consulibus decrevimus ut classis
in Italia navigaret? nonne eo ipso tempore cum L. Flaccus
in Asia remiges imperabat, nos hic in mare superum et
inferum sestertium ter et quadragiens erogabamus? Quid? 5
postero anno nonne M. Curtio et P. Sextilio quaestoribus
pecunia in classem est erogata? Quid? hoc omni tempore
equites in ora maritima non fuerunt? Illa enim est gloria
divina Pompei, primum praedones eos qui tum cum illi
bellum maritimum gerendum datum est toto mari dispersi 10
vagabantur redactos esse omnis in <populi Romani> potestatem,
deinde Syriam esse nostram, Ciliciam teneri, Cyprum per
Ptolomaeum regem nihil audere, praeterea Cretam Metelli
virtute esse nostram, nihil esse unde proficiscantur, nihil
quo revertantur, omnis sinus, promunturia, litora, insulas, 15
urbis maritimas claustris imperi nostri contineri. Quod 31.1
si Flacco praetore nemo in mari praedo fuisset, tamen
huius diligentia reprehendenda non esset. Idcirco enim
quod hic classem habuisset, existimarem non fuisse. Quid?
si L. Eppi, L. Agri, C. Cesti, equitum Romanorum, huius 5
etiam clarissimi viri, Cn. Domiti, qui in Asia tum legatus
fuit, testimonio doceo eo ipso tempore quo tu negas
classem habendam fuisse, compluris a praedonibus esse
captos, tamen Flacci consilium in remigibus imperandis
reprehendetur? Quid si etiam occisus est a piratis 10
Adramytenus homo nobilis, cuius est fere nobis omnibus
nomen auditum, Atyanas pugil Olympionices? hoc est
apud Graecos, quoniam de eorum gravitate dicimus, prope
maius et gloriosius quam Romae triumphasse. 'At nemi-
nem cepisti.' Quam multi orae maritimae clarissimi viri 15
praefuerunt qui, cum praedonem nullum cepissent, mare
tamen tutum praestiterunt! Casus est enim in capiendo,
locus, ventus, occasio; defendendi facilis est cautio, non
solum latibulis occultorum locorum sed etiam tempestatum
moderatione et conversione. Reliquum est ut quaeratur 32.1
utrum ista classis cursu et remis, an sumptu tantum et
litteris navigarit. Num id igitur negari potest, cuius rei
cuncta testis est Asia, bipertito classem distributam fuisse,
ut una pars supra Ephesum, altera infra Ephesum navi- 5
garet? Hac classe M. Crassus, vir amplissimus, ab Aeno
in Asiam, his navibus Flaccus ex Asia in Macedoniam
navigavit. In quo igitur praetoris est diligentia requirenda?
in numero navium et in discriptione aequabili sumptus?
Dimidium eius quo Pompeius erat usus imperavit; num 10
potuit parcius? Discripsit autem pecuniam ad Pompei
rationem, quae fuit accommodata L. Sullae discriptioni.
Qui cum <in> omnis Asiae civitates pro portione pecuniam
discripsisset, illam rationem in imperando sumptu et Pom-
peius et Flaccus secutus est. Neque est adhuc tamen ea 15
summa completa. 'Non refert.' Vero; quid lucretur? 33.1
Cum enim onus imperatae pecuniae suscipit, id quod tu
crimen esse vis confitetur. Qui igitur probari potest in ea
pecunia non referenda crimen sibi ipsum facere in qua
crimen esset nullum, si referret? At enim negas fratrem 5
meum, qui L. Flacco successerit, pecuniam ullam in remiges
imperasse. Equidem omni fratris mei laude delector, sed
aliis magis gravioribus atque maioribus. Aliud quiddam
statuit, aliud vidit; existimavit, quocumque tempore audi-
tum quid esset de praedonibus, quam vellet subito classem 10
se comparaturum. Denique hoc primus frater meus in
Asia fecit ut hoc sumptu remigum civitates levaret; crimen
autem tum videri solet cum aliquis sumptus instituit eos
qui antea non erant instituti, non cum successor aliquid
immutat de institutis priorum. Flaccus quid alii postea 15
facturi essent scire non poterat, quid fecissent videbat.