Vereor ne aut molestus sim vobis, iudices, aut ne ingeniis 82.1
vestris videar diffidere, si de tam perspicuis rebus diutius
disseram. Eruci criminatio tota, ut arbitror, dissoluta est;
nisi forte exspectatis ut illa diluam quae de peculatu ac de
eius modi rebus commenticiis inaudita nobis ante hoc 5
tempus ac nova obiecit; quae mihi iste visus est ex alia
oratione declamare quam in alium reum commentaretur;
ita neque ad crimen parricidi neque ad eum qui causam dicit
pertinebant; de quibus quoniam verbo arguit, verbo satis
est negare. Si quid est quod ad testis reservet, ibi quoque 10
nos, ut in ipsa causa, paratiores reperiet quam putabat.
  Venio nunc eo quo me non cupiditas ducit sed fides. 83.1
Nam si mihi liberet accusare, accusarem alios potius ex qui-
bus possem crescere; quod certum est non facere, dum
utrumvis licebit. Is enim mihi videtur amplissimus qui sua
virtute in altiorem locum pervenit, non qui ascendit per 5
alterius incommodum et calamitatem. Desinamus aliquando
ea scrutari quae sunt inania; quaeramus ibi maleficium ubi
et est et inveniri potest; iam intelleges, Eruci, certum
crimen quam multis suspicionibus coarguatur, tametsi neque
omnia dicam et leviter unum quidque tangam. Neque 10
enim id facerem, nisi necesse esset, et id erit signi me invi-
tum facere, quod non persequar longius quam salus huius et
mea fides postulabit.
  Causam tu nullam reperiebas in Sex. Roscio; at ego in 84.1
T. Roscio reperio. Tecum enim mihi res est, T. Rosci,
quoniam istic sedes ac te palam adversarium esse profiteris.
De Capitone post viderimus, si, quem ad modum paratum
esse audio, testis prodierit; tum alias quoque suas palmas 5
cognoscet de quibus me ne audisse quidem suspicatur.
L. Cassius ille quem populus Romanus verissimum et
sapientissimum iudicem putabat identidem in causis quae-
rere solebat 'cui bono' fuisset. Sic vita hominum est ut ad
maleficium nemo conetur sine spe atque emolumento acce- 10
dere. Hunc quaesitorem ac iudicem fugiebant atque horre- 85.1
bant ei quibus periculum creabatur ideo quod, tametsi
veritatis erat amicus, tamen natura non tam propensus ad
misericordiam quam applicatus ad severitatem videbatur.
Ego, quamquam praeest huic quaestioni vir et contra auda- 5
ciam fortissimus et ab innocentia clementissimus, tamen
facile me paterer vel illo ipso acerrimo iudice quaerente vel
apud Cassianos iudices, quorum etiam nunc ei quibus causa
dicenda est nomen ipsum reformidant, pro Sex. Roscio dicere.
In hac enim causa cum viderent illos amplissimam pecuniam 86.1
possidere, hunc in summa mendicitate esse, illud quidem non
quaererent, cui bono fuisset, sed eo perspicuo crimen et su-
spicionem potius ad praedam adiungerent quam ad egestatem.
Quid si accedit eodem ut tenuis antea fueris? quid si ut 5
avarus? quid si ut audax? quid si ut illius qui occisus est
inimicissimus? num quaerenda <causa> quae te ad tantum
facinus adduxerit? Quid ergo horum negari potest? Tenui-
tas hominis eius modi est ut dissimulari non queat atque eo
magis eluceat quo magis occultatur. Avaritiam praefers qui 87.1
societatem coieris de municipis cognatique fortunis cum
alienissimo. Quam sis audax, ut alia obliviscar, hinc omnes
intellegere potuerunt quod ex tota societate, hoc est ex tot
sicariis, solus tu inventus es qui cum accusatoribus sederes 5
atque os tuum non modo ostenderes sed etiam offerres.
Inimicitias tibi fuisse cum Sex. Roscio et magnas rei fami-
liaris controversias concedas necesse est. Restat, iudices, 88.1
ut hoc dubitemus, uter potius Sex. Roscium occiderit, is ad
quem morte eius divitiae venerint, an is ad quem mendicitas,
is qui antea tenuis fuerit, an is qui postea factus sit egen-
tissimus, is qui ardens avaritia feratur infestus in suos, an is 5
qui semper ita vixerit ut quaestum nosset nullum, fructum
autem eum solum quem labore peperisset, is qui omnium
sectorum audacissimus sit, an is qui propter fori iudiciorum-
que insolentiam non modo subsellia verum etiam urbem
ipsam reformidet, postremo, iudices, id quod ad rem mea 10
sententia maxime pertinet, utrum inimicus potius an filius.