Etenim, quoniam fidem magistri cognostis, cognoscite 119.1
nunc discipuli aequitatem. Dixi iam antea saepe numero
postulatos esse ab istis duos servos in quaestionem. Tu
semper, T. Rosci, recusasti. Quaero abs te: 'Eine qui
postulabant indigni erant qui impetrarent, an is te non com- 5
movebat pro quo postulabant, an res ipsa tibi iniqua
videbatur?' Postulabant homines nobilissimi atque in-
tegerrimi nostrae civitatis quos iam antea nominavi; qui
ita vixerunt talesque a populo Romano putantur ut quicquid
dicerent nemo esset qui non aequum putaret. Postulabant 10
autem pro homine miserrimo atque infelicissimo qui vel
ipse sese in cruciatum dari cuperet, dum de patris morte
quaereretur. Res porro abs te eius modi postulabatur ut nihil 120.1
interesset, utrum eam rem recusares an de maleficio confi-
terere. Quae cum ita sint, quaero abs te quam ob causam
recusaris. Cum occiditur Sex. Roscius ibidem fuerunt.
Servos ipsos, quod ad me attinet, neque arguo neque purgo; 5
quod a vobis oppugnari video ne in quaestionem dentur,
suspiciosum est; quod vero apud vos ipsos in honore tanto
sunt, profecto necesse est sciant aliquid, quod si dixerint
perniciosum vobis futurum sit.—In dominos quaeri de servis
iniquum est.—At non quaeritur; Sex. enim Roscius reus 10
est; neque enim, cum de hoc quaeritur, <in dominos quaeritur>;
vos enim dominos esse dicitis.—Cum Chrysogono sunt.—
Ita credo; litteris eorum et urbanitate Chrysogonus ducitur
ut inter suos omnium deliciarum atque omnium artium
puerulos ex tot elegantissimis familiis lectos velit hos versari, 15
homines paene operarios, ex Amerina disciplina patris
familiae rusticani. Non ita est profecto, iudices; non est 121.1
veri simile ut Chrysogonus horum litteras adamarit aut
humanitatem, non ut rei familiaris negotio diligentiam co-
gnorit eorum et fidem. Est quiddam quod occultatur; quod
quo studiosius ab istis opprimitur et absconditur, eo magis 5
eminet et apparet. Quid igitur? Chrysogonus suine male- 122.1
fici occultandi causa quaestionem de eis haberi non volt?
Minime, iudices; non in omnis arbitror omnia convenire.
Ego in Chrysogono, quod ad me attinet, nihil eius modi
suspicor; neque hoc mihi nunc primum in mentem venit 5
dicere. Meministis me ita distribuisse initio causam: in
crimen cuius tota argumentatio permissa Erucio est, et in
audaciam cuius partes Rosciis impositae sunt. Quicquid
malefici, sceleris, caedis erit, proprium id Rosciorum esse
debebit. Nimiam gratiam potentiamque Chrysogoni dicimus 10
et nobis obstare et perferri nullo modo posse et a vobis,
quoniam potestas data est, non modo infirmari verum etiam
vindicari oportere. Ego sic existimo, qui quaeri velit ex eis 123.1
quos constat, cum caedes facta sit, adfuisse, eum cupere
verum inveniri; qui id recuset, eum profecto, tametsi verbo
non audeat, tamen re ipsa de maleficio suo confiteri. Dixi
initio, iudices, nolle me plura de istorum scelere dicere quam 5
causa postularet ac necessitas ipsa cogeret. Nam et multae
res adferri possunt, et una quaeque earum multis cum argu-
mentis dici potest. Verum ego quod invitus ac necessario
facio neque diu neque diligenter facere possum. Quae
praeteriri nullo modo poterant, ea leviter, iudices, attigi, quae 10
posita sunt in suspicionibus de quibus, si coepero dicere,
pluribus verbis sit disserendum, ea vestris ingeniis coniectu-
raeque committo.