Fueris sane tribunus plebis tam iure legeque, quam fuit 43.1
hic ipse <P. Ser>vilius, vir omnibus rebus clarissimus atque
amplissimus: quo iure, quo more, quo exemplo legem
nominatim de capite civis indemnati tulisti? Vetant leges
sacratae, vetant xii tabulae leges privatis hominibus inrogari; 5
id est enim privilegium. Nemo umquam tulit; nihil est
crudelius, nihil perniciosius, nihil quod minus haec civitas
ferre possit. Proscriptionis miserrimum nomen illud et
omnis acerbitas Sullani temporis quid habet quod maxime
sit insigne ad memoriam crudelitatis? opinor, poenam in 10
civis Romanos nominatim sine iudicio constitutam. Hanc 44.1
vos igitur, pontifices, iudicio atque auctoritate vestra tri-
buno plebis potestatem dabitis, ut proscribere possit quos
velit? Quaero enim quid sit aliud <nisi> proscribere Velitis
ivbeatis vt M. Tvllivs in civitate ne sit bonaqve eivs 5
vt mea sint: ita enim re, etsi aliis verbis, tulit. Hoc plebei
scitum est? haec lex, haec rogatio est? hoc vos pati potestis,
hoc ferre civitas, ut singuli cives singulis versiculis e civi-
tate tollantur? Equidem iam perfunctus sum; nullam vim,
nullum impetum metuo; explevi animos invidorum, placavi 10
odia improborum, saturavi etiam perfidiam et scelus prodi-
torum; denique de mea causa, quae videbatur perditis civi-
bus ad invidiam esse proposita, iam omnes urbes, omnes
ordines, omnes di atque homines iudicaverunt. Vobismet 45.1
ipsis, pontifices, et vestris liberis ceterisque civibus pro ve-
stra auctoritate et sapientia consulere debetis. Nam cum
tam moderata iudicia populi sint a maioribus constituta,
primum ut ne poena capitis cum pecunia coniungatur, deinde 5
ne improdicta die quis accusetur, ut ter ante magistratus
accuset intermissa die quam multam inroget aut iudicet,
quarta sit accusatio trinum nundinum prodicta die, quo die
iudicium sit futurum, tum multa etiam ad placandum atque
ad misericordiam reis concessa sunt, deinde exorabilis popu- 10
lus, facilis suffragatio pro salute, denique etiam, si qua res
illum diem aut auspiciis aut excusatione sustulit, tota causa
iudiciumque sublatum est: haec cum ita sint in iure, ubi
crimen est, ubi accusator, ubi testes, quid indignius quam,
qui neque adesse sit iussus neque citatus neque accusatus, 15
de eius capite, liberis, fortunis omnibus conductos et sicarios
et egentis et perditos suffragium ferre et eam legem putari?
Ac si hoc de me potuit, quem honos, quem dignitas, quem 46.1
causa, quem res publica tuebatur, cuius denique pecunia non
expetebatur, cui nihil oberat praeter conversionem status et
inclinationem communium temporum, quid tandem futurum
est iis quorum vita remota ab honore populari et ab hac 5
inlustri gratia est, pecuniae autem tantae sunt ut eas nimium
multi egentes sumptuosi nobiles concupiscant? Date hanc 47.1
tribuno plebis licentiam, et intuemini paulisper animis iu-
ventutem et eos maxime qui inminere iam cupiditate
videntur in tribuniciam potestatem: conlegia medius fidius
tribunorum plebis tota reperientur, hoc iure firmato, quae 5
coeant de hominum locupletissimorum bonis, praeda prae-
sertim populari et spe largitionis oblata.