Cum omni mora, ludificatione, calumnia senatus auctoritas 75.1
impediretur, venit tandem concilio de me agendi dies,
viii Kal. Febr. Princeps rogationis, vir mihi amicissimus,
Q. Fabricius, templum aliquanto ante lucem occupavit.
Quietus eo die Sestius, is qui est de vi reus; actor hic 5
defensorque causae meae nihil progreditur, consilia exspectat
inimicorum meorum. Quid? illi quorum consilio P. Sestius
in iudicium vocatur, quo se pacto gerunt? Cum forum,
comitium, curiam multa de nocte armatis hominibus ac
servis plerisque occupavissent, impetum faciunt in Fabri- 10
cium, manus adferunt, occidunt non nullos, vulnerant multos.
Venientem in forum virum optimum et constantissimum, 76.1
M. Cispium, tribunum plebis, vi depellunt, caedem in foro
maximam faciunt, universique destrictis gladiis et cruentis
in omnibus fori partibus fratrem meum, virum optimum,
fortissimum meique amantissimum, oculis quaerebant, voce 5
poscebant. Quorum ille telis libenter in tanto luctu ac
desiderio mei non repugnandi, sed moriendi causa corpus
obtulisset suum, nisi suam vitam ad spem mei reditus re-
servasset. Subiit tamen vim illam nefariam consceleratorum
latronum et, cum ad fratris salutem a populo Romano depre- 10
candam venisset, pulsus e rostris in comitio iacuit, seque
servorum et libertorum corporibus obtexit, vitamque tum
suam noctis et fugae praesidio non iuris iudiciorumque
defendit. Meministis tum, iudices, corporibus civium 77.1
Tiberim compleri, cloacas refarciri, e foro spongiis effingi
sanguinem, ut omnes tantam illam copiam et tam magni-
ficum apparatum non privatum aut plebeium, sed patricium
et praetorium esse arbitrarentur. 5
  Nihil neque ante hoc tempus neque hoc ipso turbulentis-
simo die criminamini Sestium. 'Atqui vis in foro versata
est.' Certe; quando enim maior? Lapidationes persaepe
vidimus, non ita saepe, sed nimium tamen saepe gladios:
caedem vero tantam, tantos acervos corporum exstructos, 10
nisi forte illo Cinnano atque Octaviano die, quis umquam
in foro vidit? Qua ex concitatione animorum? Nam ex
pertinacia aut constantia intercessoris oritur saepe seditio,
culpa atque improbitate latoris commodo aliquo <proposito>
imperitis aut largitione, oritur ex concertatione magistratuum, 15
oritur sensim ex clamore primum, deinde aliqua discessione
contionis, vix sero et raro ad manus pervenitur: nullo vero
verbo facto, nulla contione advocata, nulla <lata> lege con-
citatam nocturnam seditionem quis audivit? An veri simile 78.1
est ut civis Romanus aut homo liber quisquam cum gladio
in forum descenderit ante lucem, ne de me ferri pateretur,
praeter eos qui ab illo pestifero ac perdito civi iam pridem
rei publicae sanguine saginantur? Hic iam de ipso accu- 5
satore quaero, qui P. Sestium queritur cum multitudine in
tribunatu et cum praesidio magno fuisse, num illo die fuerit?
certe non fuit. Victa igitur est causa rei publicae, et victa
non auspiciis, non intercessione, non suffragiis, sed vi, manu,
ferro. Nam si obnuntiasset Fabricio is praetor qui se servasse 10
de caelo dixerat, accepisset res publica plagam, sed eam
quam acceptam gemere posset; si intercessisset conlega
Fabricio, laesisset rem publicam, sed <tribunicio> iure laesisset.
Gladiatores tu novicios, pro exspectata aedilitate suppositos,
cum sicariis e carcere emissis ante lucem inmittas? magi- 15
stratus templo deicias, caedem maximam facias, forum
purges? et cum omnia vi et armis egeris, accuses eum qui
se praesidio munierit, non ut te oppugnaret, sed ut vitam
suam posset defendere?