| 'Homines,' inquit, 'emisti, coegisti, parasti.' Quid uti | 84.1 |
| faceret? senatum obsideret? civis indemnatos expelleret? | |
| bona diriperet? aedis incenderet? tecta disturbaret? templa | |
| deorum immortalium inflammaret? tribunos plebis ferro | |
| e rostris expelleret? provincias quas vellet quibus vellet | 5 |
| venderet? reges appellaret? rerum capitalium condemnatos | |
| in liberas civitates per legatos nostros reduceret? principem | |
| civitatis ferro obsessum teneret? Haec ut efficere posset, | |
| quae fieri nisi armis oppressa re publica nullo modo poterant, | |
| idcirco, credo, manum sibi P. Sestius et copias comparavit. | 10 |
| 'At nondum erat maturum; nondum res ipsa ad eius modi | |
| praesidia viros bonos compellebat.' Pulsi nos eramus, non | |
| omnino ista manu sola, sed tamen non sine ista: vos taciti | |
| maerebatis. Captum erat forum anno superiore, aede | 85.1 |
| Castoris tamquam arce aliqua <a> fugitivis occupata: silebatur. | |
| Omnia hominum cum egestate tum audacia perditorum | |
| clamore, concursu, vi, manu gerebantur: perferebatis. Magi- | |
| stratus templis pellebantur, alii omnino aditu ac foro pro- | 5 |
| hibebantur: nemo resistebat. Gladiatores ex praetoris | |
| comitatu comprensi, in senatum introducti, confessi, in | |
| vincla coniecti a Milone, emissi a Serrano: mentio nulla. | |
| Forum corporibus civium Romanorum constratum caede | |
| nocturna: non modo nulla nova quaestio, sed etiam vetera | 10 |
| iudicia sublata. Tribunum plebis plus viginti vulneribus | |
| acceptis iacentem moribundumque vidistis: alterius tribuni | |
| plebis divini hominis—dicam enim quod sentio et quod | |
| mecum sentiunt omnes—divini, insigni quadam, inaudita, | |
| nova magnitudine animi, gravitate, fide praediti, domus est | 15 |
| oppugnata ferro, facibus, exercitu Clodiano. | |
| Et tu hoc loco laudas Milonem et iure laudas. Quem | 86.1 |
| enim umquam virum tam immortali virtute vidimus? qui | |
| nullo praemio proposito praeter hoc, quod iam contritum | |
| et contemptum putatur, iudicium bonorum, omnia pericula, | |
| summos labores, gravissimas contentiones inimicitiasque | 5 |
| suscepit, qui mihi unus ex omnibus civibus videtur re | |
| docuisse, non verbis, et quid oporteret a praestantibus viris | |
| in re publica fieri et quid necesse esset: oportere hominum | |
| audacium, eversorum rei publicae, sceleri legibus et iudiciis | |
| resistere; si leges non valerent, iudicia non essent, si res | 10 |
| publica vi consensuque audacium armis oppressa teneretur, | |
| praesidio et copiis defendi vitam et libertatem necesse esse. | |
| Hoc sentire prudentiae est, facere fortitudinis; et sentire | |
| vero et facere perfectae cumulataeque virtutis. Adiit ad | 87.1 |
| rem publicam tribunus plebis Milo—de cuius laude plura | |
| dicam, non quo aut ipse haec dici quam existimari malit | |
| aut ego hunc laudis fructum praesenti libenter impertiam, | |
| praesertim cum verbis consequi non possim, sed quod | 5 |
| existimo, si Milonis causam accusatoris voce conlaudatam | |
| probaro, vos in hoc crimine parem Sesti causam existima- | |
| turos: adiit igitur T. Annius ad causam rei publicae sic ut | |
| civem patriae reciperare vellet ereptum. Simplex causa, | |
| constans ratio, plena consensionis omnium, plena concordiae. | 10 |
| Conlegas adiutores habebat; consulis alterius summum | |
| studium, alterius animus paene placatus, de praetoribus unus | |
| alienus, senatus incredibilis voluntas, equitum Romanorum | |
| animi ad causam excitati, erecta Italia. Duo soli erant | |
| empti ad impediendum; qui si homines despecti et con- | 15 |
| tempti tantam rem sustinere non potuissent, se causam | |
| quam susceperat nullo labore peracturum videbat. Agebat | |
| auctoritate, agebat consilio, agebat per summum ordinem, | |
| agebat exemplo bonorum ac fortium civium: quid re publica, | |
| quid se dignum esset, quis ipse esset, quid sperare, quid | 20 |
| maioribus suis reddere deberet, diligentissime cogitabat. |