| Huius autem otiosae dignitatis haec fundamenta sunt, haec | 98.10 |
| membra, quae tuenda principibus et vel capitis periculo de- | |
| fendenda sunt: religiones, auspicia, potestates magistratuum, | |
| senatus auctoritas, leges, mos maiorum, iudicia, iuris dictio, | |
| fides, provinciae, socii, imperi laus, res militaris, aerarium. | |
| Harum rerum tot atque tantarum esse defensorem et patro- | 99.1 |
| num magni animi est, magni ingeni magnaeque constantiae. | |
| Etenim in tanto civium numero magna multitudo est eorum | |
| qui aut propter metum poenae, peccatorum suorum conscii, | |
| novos motus conversionesque rei publicae quaerant, aut qui | 5 |
| propter insitum quendam animi furorem discordiis civium ac | |
| seditione pascantur, aut qui propter implicationem rei fami- | |
| liaris communi incendio malint quam suo deflagrare. Qui | |
| cum tutores sunt et duces suorum studiorum vitiorumque | |
| nacti, in re publica fluctus excitantur, ut vigilandum sit iis qui | 10 |
| sibi gubernacula patriae depoposcerunt, enitendumque omni | |
| scientia ac diligentia ut, conservatis iis quae ego paulo ante | |
| fundamenta ac membra esse dixi, tenere cursum possint et | |
| capere oti illum portum et dignitatis. Hanc ego viam, | 100.1 |
| iudices, si aut asperam atque arduam aut plenam esse peri- | |
| culorum aut insidiarum negem, mentiar, praesertim cum id | |
| non modo intellexerim semper, sed etiam praeter ceteros | |
| senserim. | 5 |
| Maioribus praesidiis et copiis oppugnatur res publica quam | |
| defenditur, propterea quod audaces homines et perditi nutu | |
| impelluntur et ipsi etiam sponte sua contra rem publicam | |
| incitantur, boni nescio quo modo tardiores sunt et principiis | |
| rerum neglectis ad extremum ipsa denique necessitate exci- | 10 |
| tantur, ita ut non numquam cunctatione ac tarditate, dum | |
| otium volunt etiam sine dignitate retinere, ipsi utrumque | |
| amittant. Propugnatores autem rei publicae qui esse volue- | 101.1 |
| runt, si leviores sunt, desciscunt, si timidiores, desunt: | |
| permanent illi soli atque omnia rei publicae causa perferunt | |
| qui sunt tales qualis pater tuus, M. Scaure, fuit, qui a | |
| C. Graccho usque ad Q. Varium seditiosis omnibus restitit, | 5 |
| quem numquam ulla vis, ullae minae, ulla invidia labefecit; | |
| aut qualis Q. Metellus, patruus matris tuae, qui cum | |
| florentem hominem in populari ratione, L. Saturninum, | |
| censor notasset, cumque insitivum Gracchum contra vim | |
| multitudinis incitatae censu prohibuisset, cumque in eam | 10 |
| legem quam non iure rogatam iudicarat iurare unus | |
| noluisset, de civitate maluit quam de sententia demoveri; | |
| aut, ut vetera exempla, quorum est copia digna huius | |
| imperi gloria, relinquam, neve eorum aliquem qui vivunt | |
| nominem, qualis nuper Q. Catulus fuit, quem neque periculi | 15 |
| tempestas neque honoris aura potuit umquam de suo cursu | |
| aut spe aut metu demovere. |