| Veniamus ad ludos; facit enim, iudices, vester iste in me | 115.1 |
| animorum oculorumque coniectus ut mihi iam licere putem | |
| remissiore uti genere dicendi. Comitiorum et contionum | |
| significationes sunt interdum verae, sunt non numquam | |
| vitiatae atque corruptae; theatrales gladiatoriique consessus | 5 |
| dicuntur omnino solere levitate non nullorum emptos plausus | |
| exilis et raros excitare; ac tamen facile est, cum id fit, quem | |
| ad modum et a quibus fiat, et quid integra multitudo faciat | |
| videre. Quid ego nunc dicam quibus viris aut cui generi | |
| civium maxime plaudatur? Neminem vestrum fallit. Sit | 10 |
| hoc sane leve, quod non ita est, quoniam optimo cuique | |
| impertitur; sed, si est leve, homini gravi leve est, ei vero | |
| qui pendet rebus levissimis, qui rumore et, ut ipsi loquuntur, | |
| favore populi tenetur et ducitur, plausum immortalitatem, | |
| sibilum mortem videri necesse est. Ex te igitur, Scaure, | 116.1 |
| potissimum quaero, qui ludos apparatissimos magnificentis- | |
| simosque fecisti, ecquis istorum popularium tuos ludos | |
| aspexerit, ecquis se theatro populoque Romano commiserit. | |
| Ipse ille maxime ludius, non solum spectator sed actor et | 5 |
| acroama, qui omnia sororis embolia novit, qui in coetum | |
| mulierum pro psaltria adducitur, nec tuos ludos aspexit in | |
| illo ardenti tribunatu suo nec ullos alios nisi eos a quibus vix | |
| vivus effugit. Semel, inquam, se ludis homo popularis com- | |
| misit omnino, cum in templo Virtutis honos habitus esset | 10 |
| virtuti, Gaique Mari, conservatoris huius imperi, monumen- | |
| tum municipi eius et rei publicae defensori sedem ad | |
| salutem praebuisset. | |
| Quo quidem tempore quid populus Romanus sentire se | 117.1 |
| ostenderet utroque in genere declaratum est: primum cum | |
| audito senatus consulto rei ipsi atque absenti senatui plausus | |
| est ab universis datus, deinde cum senatoribus singulis | |
| spectatum e senatu redeuntibus: cum vero ipse qui ludos | 5 |
| faciebat consul adsedit, stantes ei manibus passis gratias | |
| agentes et lacrimantes gaudio suam erga me benivolentiam | |
| ac misericordiam declararunt. At cum ille furibundus in- | |
| citata illa sua vaecordi mente venisset, vix se populus Ro- | |
| manus tenuit, vix homines odium suum a corpore eius impuro | 10 |
| atque infando represserunt; voces quidem et palmarum in- | |
| tentus et maledictorum clamorem omnes profuderunt. Sed | 118.1 |
| quid ego populi Romani animum virtutemque commemoro, | |
| libertatem iam ex diuturna servitute dispicientis, in eo homine | |
| cui tum petenti iam aedilitatem ne histriones quidem coram | |
| sedenti pepercerunt? Nam cum ageretur togata 'Simulans,' | 5 |
| ut opinor, caterva tota clarissima concentione in ore impuri | |
| hominis imminens contionata est: | |
| huic, Tite, | |
| tua póst principia atque éxitus vitiósae vitae—! | |
| Sedebat exanimatus, et is qui antea cantorum convicio con- | 10 |
| tiones celebrare suas solebat cantorum ipsorum vocibus | |
| eiciebatur. Et quoniam facta mentio est ludorum, ne illud | |
| quidem praetermittam, in magna varietate sententiarum | |
| numquam ullum fuisse locum, in quo aliquid a poeta dictum | |
| cadere in tempus nostrum videretur, quod aut populum uni- | 15 |
| versum fugeret aut non exprimeret ipse actor. Et quaeso | 119.1 |
| hoc loco, iudices, ne qua levitate me ductum ad insolitum | |
| genus dicendi labi putetis, si de poetis, de histrionibus, de | |
| ludis in iudicio loquar. |