Et quoniam huc me provexit oratio, histrio casum meum 123.1
totiens conlacrimavit, cum ita dolenter ageret causam meam
ut vox eius illa praeclara lacrimis impediretur; neque poetae,
quorum ego semper ingenia dilexi, tempori meo defuerunt;
eaque populus Romanus non solum plausu sed etiam gemitu 5
suo comprobavit. Vtrum igitur haec Aesopum potius pro
me aut Accium dicere oportuit, si populus Romanus liber
esset, an principes civitatis? Nominatim sum appellatus in
Bruto:
    Túllius, qui líbertatem cívibus stabilíverat. 10
Miliens revocatum est. Parumne videbatur populus Romanus
iudicare id a me et a senatu esse constitutum quod perditi
cives sublatum per nos criminabantur? Maximum vero 124.1
populi Romani iudicium universi consessu gladiatorio de-
claratum est; erat enim munus Scipionis, dignum et eo ipso
et illo Metello cui dabatur. Id autem spectaculi genus erat
quod omni frequentia atque omni genere hominum celebra- 5
tur, quo multitudo maxime delectatur. In hunc consessum
P. Sestius tribunus plebis, cum ageret nihil aliud in eo
magistratu nisi meam causam, venit et se populo dedit non
plausus cupiditate, sed ut ipsi inimici nostri voluntatem
universi populi viderent: venit, ut scitis, a columna Maenia: 10
tantus est ex omnibus spectaculis usque a Capitolio, tantus
ex fori cancellis plausus excitatus, ut numquam maior con-
sensio aut apertior populi Romani universi fuisse ulla in
causa diceretur. Vbi erant tum illi contionum moderatores, 125.1
legum domini, civium expulsores? Aliusne est aliquis im-
probis civibus peculiaris populus, cui nos offensi invisique
fuerimus?
  Equidem existimo nullum tempus esse frequentioris populi 5
quam illud gladiatorium, neque contionis ullius neque vero
ullorum comitiorum. Haec igitur innumerabilis hominum
multitudo, haec populi Romani tanta significatio sine ulla
varietate universi, cum illis ipsis diebus de me actum iri
putaretur, quid declaravit nisi optimorum civium salutem et 10
dignitatem populo Romano caram esse universo? At vero 126.1
ille praetor, qui de me non patris, avi, proavi, maiorum
denique suorum omnium, sed Graeculorum instituto con-
tionem interrogare solebat, 'velletne me redire,' et, cum erat
reclamatum semivivis mercennariorum vocibus, populum 5
Romanum negare dicebat, is, cum cotidie gladiatores spe-
ctaret, numquam est conspectus cum veniret. Emergebat
subito, cum sub tabulas subrepserat, ut
    Matér, te appello
dicturus videretur; itaque illa via latebrosior, qua spe- 10
ctatum ille veniebat, Appia iam vocabatur; qui tamen
quoquo tempore conspectus erat, non modo gladiatores
sed equi ipsi gladiatorum repentinis sibilis extimescebant.
Videtisne igitur quantum <intersit> inter populum Romanum 127.1
et contionem? dominos contionum omni odio populi
notari, quibus autem consistere in operarum contio-
nibus non liceat, eos omni populi Romani significatione
decorari? 5