| Sed ut extremum habeat aliquid oratio mea, et ut ego ante | 136.1 |
| dicendi finem faciam quam vos me tam attente audiendi, | |
| concludam illud de optimatibus eorumque principibus ac rei | |
| publicae defensoribus, vosque, adulescentes, et qui nobiles | |
| estis, ad maiorum vestrorum imitationem excitabo, et qui | 5 |
| ingenio ac virtute nobilitatem potestis consequi, ad eam | |
| rationem in qua multi homines novi et honore et gloria | |
| floruerunt cohortabor. Haec est una via, mihi credite, et | 137.1 |
| laudis et dignitatis et honoris, a bonis viris sapientibus et | |
| bene natura constitutis laudari et diligi; nosse discriptionem | |
| civitatis a maioribus nostris sapientissime constitutam; qui | |
| cum regum potestatem non tulissent, ita magistratus annuos | 5 |
| creaverunt ut consilium senatus rei publicae praeponerent | |
| sempiternum, deligerentur autem in id consilium ab universo | |
| populo aditusque in illum summum ordinem omnium civium | |
| industriae ac virtuti pateret. Senatum rei publicae custodem, | |
| praesidem, propugnatorem conlocaverunt; huius ordinis | 10 |
| auctoritate uti magistratus et quasi ministros gravissimi con- | |
| sili esse voluerunt; senatum autem ipsum proximorum | |
| ordinum splendorem confirmare, plebis libertatem et com- | |
| moda tueri atque augere voluerunt. | |
| Haec qui pro virili parte defendunt optimates sunt, cuius- | 138.1 |
| cumque sunt ordinis; qui autem praecipue suis cervicibus | |
| tanta munia atque rem publicam sustinent, hi semper habiti | |
| sunt optimatium principes, auctores et conservatores civitatis. | |
| Huic hominum generi fateor, ut ante dixi, multos adversarios, | 5 |
| inimicos, invidos esse, multa proponi pericula, multas inferri | |
| iniurias, magnos esse experiundos et subeundos labores; sed | |
| mihi omnis oratio est cum virtute non cum desidia, cum | |
| dignitate non cum voluptate, cum iis qui se patriae, qui suis | |
| civibus, qui laudi, qui gloriae, non qui somno et conviviis | 10 |
| et delectationi natos arbitrantur. Nam si qui voluptatibus | |
| ducuntur et se vitiorum inlecebris et cupiditatium lenociniis | |
| dediderunt, missos faciant honores, ne attingant rem publi- | |
| cam, patiantur virorum fortium labore se otio suo perfrui. | |
| Qui autem bonam famam bonorum, quae sola vere gloria | 139.1 |
| nominari potest, expetunt, aliis otium quaerere debent et | |
| voluptates, non sibi. Sudandum est iis pro communibus | |
| commodis, adeundae inimicitiae, subeundae saepe pro re | |
| publica tempestates: cum multis audacibus, improbis, non | 5 |
| numquam etiam potentibus dimicandum. Haec audivimus | |
| de clarissimorum virorum consiliis et factis, haec accepimus, | |
| haec legimus. Neque eos in laude positos videmus qui in- | |
| citarunt aliquando populi animos ad seditionem, aut qui | |
| largitione caecarunt mentis imperitorum, aut qui fortis et | 10 |
| claros viros et bene de re publica meritos in invidiam aliquam | |
| vocaverunt. Levis hos semper nostri homines et audacis et | |
| malos et perniciosos civis putaverunt. At vero qui horum | |
| impetus et conatus represserunt, qui auctoritate, qui fide, qui | |
| constantia, qui magnitudine animi consiliis audacium restite- | 15 |
| runt, hi graves, hi principes, hi duces, hi auctores huius digni- | |
| tatis atque imperi semper habiti sunt. |