Nam quod obiectum est de pudicitia quodque omnium 6.5
accusatorum non criminibus sed vocibus maledictisque
celebratum est, id numquam tam acerbe feret M. Caelius
ut eum paeniteat non deformem esse natum. Sunt enim
ista maledicta pervolgata in omnis quorum in adulescentia
forma et species fuit liberalis. Sed aliud est male dicere, 10
aliud accusare. Accusatio crimen desiderat, rem ut definiat,
hominem notet, argumento probet, teste confirmet; male-
dictio autem nihil habet propositi praeter contumeliam;
quae si petulantius iactatur, convicium, si facetius, urbanitas
nominatur. Quam quidem partem accusationis admiratus 7.1
sum et moleste tuli potissimum esse Atratino datam. Neque
enim decebat neque aetas illa postulabat neque, id quod
animum advertere poteratis, pudor patiebatur optimi adu-
lescentis in tali illum oratione versari. Vellem aliquis ex 5
vobis robustioribus hunc male dicendi locum suscepisset;
aliquanto liberius et fortius et magis more nostro refuta-
remus istam male dicendi licentiam. Tecum, Atratine,
agam lenius, quod et pudor tuus moderatur orationi meae
et meum erga te parentemque tuum beneficium tueri debeo. 10
Illud tamen te esse admonitum volo, primum ut qualis es 8.1
talem te omnes esse existiment, ut quantum a rerum tur-
pitudine abes tantum te a verborum libertate seiungas;
deinde ut ea in alterum ne dicas quae, cum tibi falso
responsa sint, erubescas. Quis est enim cui via ista non 5
pateat, quis est qui huic aetati atque isti dignitati non
possit quam velit petulanter, etiam si sine ulla suspicione, at
non sine argumento male dicere? Sed istarum partium
culpa est eorum qui te agere voluerunt; laus pudoris tui,
quod ea te invitum dicere videbamus, ingeni, quod ornate 10
politeque dixisti. Verum ad istam omnem orationem 9.1
brevis est defensio. Nam quoad aetas M. Caeli dare potuit
isti suspicioni locum, fuit primum ipsius pudore, deinde
etiam patris diligentia disciplinaque munita. Qui ut huic
togam virilem dedit—nihil dicam hoc loco de me; tantum 5
sit quantum vos existimatis; hoc dicam, hunc a patre con-
tinuo ad me esse deductum—nemo hunc M. Caelium in
illo aetatis flore vidit nisi aut cum patre aut mecum aut in
M. Crassi castissima domo cum artibus honestissimis
erudiretur. 10