Sed non alienum esse arbitror, quo minus saepe aut inter- 40.3
peller a non nullis aut tacitorum existimatione reprendar,
explicare breviter quae mihi sit ratio et causa cum Caesare. 5
Ac primum illud tempus familiaritatis et consuetudinis quae
mihi cum illo, quae fratri meo, quae C. Varroni, consobrino
nostro, ab omnium nostrum adulescentia fuit, praetermitto.
Postea quam sum penitus in rem publicam ingressus, ita
dissensi ab illo ut in disiunctione sententiae coniuncti tamen 10
amicitia maneremus. Consul ille egit eas res quarum me 41.1
participem esse voluit; quibus ego si minus adsentiebar,
tamen illius mihi iudicium gratum esse debebat. Me ille
ut quinqueviratum acciperem rogavit; me in tribus sibi
coniunctissimis consularibus esse voluit; mihi legationem 5
quam vellem, quanto cum honore vellem, detulit. Quae
ego omnia non ingrato animo, sed obstinatione quadam sen-
tentiae repudiavi. Quam sapienter, non disputo; multis
enim non probabo; constanter quidem et fortiter certe, qui
cum me firmissimis opibus contra scelus inimicorum munire 10
et popularis impetus populari praesidio propulsare possem,
quamvis excipere fortunam, subire vim atque iniuriam malui
quam aut a vestris sanctissimis mentibus dissidere aut de
meo statu declinare. Sed non is solum gratus debet esse
qui accepit beneficium, verum etiam is cui potestas accipiendi 15
fuit. Ego illa ornamenta quibus ille me ornabat decere me
et convenire iis rebus quas gesseram non putabam; illum
quidem amico animo me habere eodem loco quo principem
civium, suum generum, sentiebam. Traduxit ad plebem 42.1
inimicum meum sive iratus mihi, quod me secum ne in
beneficiis quidem videbat posse coniungi, sive exoratus. Ne
haec quidem fuit iniuria. Nam postea me ut sibi essem
legatus non solum suasit, verum etiam rogavit. Ne id quidem 5
accepi; non quo alienum mea dignitate arbitrarer, sed quod
tantum rei publicae sceleris impendere a consulibus proximis
non suspicabar. Ergo adhuc magis est mihi verendum ne
mea superbia in illius liberalitate quam ne illius iniuria in
nostra amicitia reprendatur. Ecce illa tempestas, caligo 43.1
bonorum et subita atque improvisa formido, tenebrae rei
publicae, ruina atque incendium civitatis, terror iniectus
Caesari de eius actis, metus caedis bonis omnibus, consulum
scelus, cupiditas, egestas, audacia! Si non sum adiutus, 5
non debui; si desertus, sibi fortasse providit; si etiam op-
pugnatus, ut quidam aut putant aut volunt, violata amicitia
est, accepi iniuriam, inimicus esse debui, non nego: sed si
idem ille tum me salvum esse voluit cum vos me ut carissi-
mum filium desiderabatis, et si vos idem pertinere ad causam 10
illam putabatis voluntatem Caesaris a salute mea non ab-
horrere, et si illius voluntatis generum eius habeo testem,
qui idem Italiam in municipiis, populum Romanum in con-
tione, vos mei semper cupidissimos in Capitolio ad meam
salutem incitavit, si denique Cn. Pompeius idem mihi testis 15
de voluntate Caesaris et sponsor est illi de mea, nonne vobis
videor et ultimi temporis recordatione et proximi memoria
medium illud tristissimum tempus debere, si ex rerum natura
non possim evellere, ex animo quidem certe excidere?