Ac ne tum quidem emersisti, lutulente Caesonine, ex 27.1
miserrimis naturae tuae sordibus, cum experrecta tandem
virtus clarissimi viri celeriter et verum amicum et optime
meritum civem et suum pristinum morem requisivit; neque
est ille vir passus in ea re publica quam ipse decorarat 5
atque auxerat diutius vestrorum scelerum pestem morari,
cum tamen ille, qualiscumque est, qui est ab uno te
improbitate victus, Gabinius, conlegit ipse se vix, sed
conlegit tamen, et contra suum Clodium primum simulate,
deinde non libenter, ad extremum tamen pro Cn. Pompeio 10
vere vehementerque pugnavit. Quo quidem in spectaculo
mira populi Romani aequitas erat. Vter eorum perisset,
tamquam lanista in eius modi pari lucrum fieri putabat,
immortalem vero quaestum, si uterque cecidisset. Sed ille 28.1
tamen agebat aliquid; tuebatur auctoritatem summi viri.
Erat ipse sceleratus, erat gladiator, cum scelerato tamen
et cum pari gladiatore pugnabat. Tu scilicet homo
religiosus et sanctus foedus quod meo sanguine in pactione 5
provinciarum iceras frangere noluisti. Caverat enim sibi
ille sororius adulter ut, si tibi provinciam, si exercitum, si
pecuniam ereptam ex rei publicae visceribus dedisset,
omnium suorum scelerum socium te adiutoremque prae-
beres. Itaque in illo tumultu fracti fasces, ictus ipse, 10
cotidie tela, lapides, fugae, deprehensus denique cum ferro
ad senatum is quem ad Cn. Pompeium interimendum
conlocatum fuisse constabat. Ecquis audivit non modo 29.1
actionem aliquam aut relationem sed vocem omnino aut
querelam tuam? Consulem tu te fuisse putas, cuius in
imperio, qui rem publicam senatus auctoritate servarat, qui
omnis omnium gentium partis tribus triumphis devinxerat, 5
is se in publico, is denique in Italia tuto statuit esse non
posse? An tum eratis consules cum, quacumque de re
verbum facere coeperatis aut referre ad senatum, cunctus
ordo reclamabat ostendebatque nihil esse vos acturos, nisi
prius de me rettulissetis? cum vos, quamquam foedere 10
obstricti tenebamini, tamen cupere vos diceretis, sed lege
impediri. Quae lex privatis hominibus esse lex non vide- 30.1
batur, inusta per servos, incisa per vim, imposita per
latrocinium, sublato senatu, pulsis e foro bonis omnibus,
capta re publica, contra omnis leges nullo scripta more,
hanc qui se metuere dicerent, consules non dicam animi 5
hominum, sed fasti ulli ferre possunt? Nam si illam legem
non putabatis, quae erat contra omnis leges indemnati civis
atque integri capitis bonorumque tribunicia proscriptio, ac
tamen obstricti pactione tenebamini, quis vos non modo
consules sed liberos fuisse putet, quorum mens fuerit 10
oppressa praemio, lingua astricta mercede? Sin illam vos
soli legem putabatis, quisquam vos consules tunc fuisse
aut nunc esse consularis putet, qui eius civitatis in
qua in principum numero voltis esse non leges, non
instituta, non mores, non iura noritis? An, cum pro- 31.1
ficiscebamini paludati in provincias vel emptas vel ereptas,
consules vos quisquam putavit? Itaque, credo, si minus
frequentia sua vestrum egressum ornando atque celebrando,
at ominibus saltem bonis ut consules, non tristissimis ut 5
hostes aut proditores prosequebantur.