| IN M. ANTONIVM | |
| ORATIO PHILIPPICA SEPTIMA | |
| Parvis de rebus sed fortasse necessariis consulimur, | 7.1.1 |
| patres conscripti. De Appia via et de Moneta consul, de | |
| Lupercis tribunus plebis refert. Quarum rerum etsi facilis | |
| explicatio videtur, tamen animus aberrat a sententia su- | |
| spensus curis maioribus. Adducta est enim, patres con- | 5 |
| scripti, res in maximum periculum et in extremum paene | |
| discrimen. Non sine causa legatorum istam missionem | |
| semper timui, numquam probavi: quorum reditus quid sit | |
| adlaturus ignoro; exspectatio quidem quantum adferat | |
| languoris animis quis non videt? Non enim se tenent ei | 10 |
| qui senatum dolent ad auctoritatis pristinae spem revirescere, | |
| coniunctum huic ordini populum Romanum, conspirantem | |
| Italiam, paratos exercitus, expeditos duces. Iam nunc | 2.1 |
| fingunt responsa Antoni eaque defendunt. Alii postulare | |
| illum ut omnes exercitus dimittantur. Scilicet legatos ad | |
| eum misimus, non ut pareret et dicto audiens esset huic | |
| ordini, sed ut condiciones ferret, leges imponeret, reserare | 5 |
| nos exteris gentibus Italiam iuberet, se praesertim incolumi | |
| a quo maius periculum quam ab ullis nationibus extimescen- | |
| dum est. Alii remittere eum nobis Galliam citeriorem, illam | 3.1 |
| ultimam postulare—praeclare: ex qua non legiones solum | |
| sed etiam nationes ad urbem conetur adducere—alii nihil | |
| eum iam nisi modeste postulare. Macedoniam suam vocat | |
| omnino, quoniam Gaius frater est inde revocatus. Sed | 5 |
| quae provincia est ex qua illa fax excitare non possit incen- | |
| dium? Itaque idem quasi providi cives et senatores dili- | |
| gentes bellicum me cecinisse dicunt, suscipiunt pacis | |
| patrocinium. Nonne sic disputant? Inritatum Antonium | |
| non oportuit: nequam est homo ille atque confidens; multi | 10 |
| praeterea improbi—quos quidem a se primum numerare | |
| possunt qui haec loquuntur—eos cavendos esse denuntiant. | |
| Vtrum igitur in nefariis civibus ulciscendi, cum possis, an | |
| pertimescendi diligentior cautio est? Atque haec ei | 4.1 |
| loquuntur qui quondam propter levitatem populares habe- | |
| bantur. Ex quo intellegi potest animo illos abhorruisse | |
| semper ab optimo civitatis statu, non voluntate fuisse | |
| popularis. Qui enim evenit ut, qui in rebus improbis | 5 |
| populares fuerint, idem in re una maxime populari, quod | |
| eadem salutaris rei publicae sit, improbos se quam popularis | |
| esse malint? Me quidem semper, uti scitis, adversarium | |
| multitudinis temeritati haec fecit praeclarissima causa popu- | |
| larem. Et quidem dicuntur vel potius se ipsi dicunt con- | 5.1 |
| sularis: quo nomine dignus est nemo, nisi qui tanti honoris | |
| onus potest sustinere. Faveas tu hosti? ille litteras ad te | |
| mittat de sua spe rerum secundarum; eas tu laetus proferas, | |
| recites, describendas etiam des improbis civibus, eorum | 5 |
| augeas animos, bonorum spem virtutemque debilites, et te | |
| consularem aut senatorem, denique civem putes? Accipiet | |
| in optimam partem C. Pansa, fortissimus consul atque | |
| optimus. Etenim dicam animo amicissimo: Hunc ipsum, | |
| mihi hominem familiarissimum, nisi talis consul esset ut | 10 |
| omnis vigilias, curas, cogitationes in rei publicae salute | |
| defigeret, consulem non putarem. Quamquam nos ab | 6.1 |
| ineunte illius aetate usus, consuetudo, studiorum etiam | |
| honestissimorum societas similitudoque devinxit, eiusdemque | |
| cura incredibilis in asperrimis belli civilis periculis perspecta | |
| docuit non modo salutis sed etiam dignitatis meae fuisse | 5 |
| fautorem, tamen eundem, ut dixi, nisi talis consul esset, | |
| negare esse consulem auderem: idem non modo consulem | |
| esse dico sed memoria mea praestantissimum atque opti- | |
| mum consulem, non quin pari virtute et voluntate alii | |
| fuerint, sed tantam causam non habuerunt in qua et volun- | 10 |
| tatem suam et virtutem declararent. Huius magnitudini | 7.1 |
| animi, gravitati, sapientiae tempestas est oblata formidolosis- | |
| simi temporis. Tum autem inlustratur consulatus, cum | |
| gubernat rem publicam, si non optabili, at necessario tem- | |
| pore. Magis autem necessarium, patres conscripti, nullum | 5 |
| tempus umquam fuit. Itaque ego ille qui semper pacis | |
| auctor fui, cuique pax, praesertim civilis, quamquam omni- | |
| bus bonis, tamen in primis fuit optabilis—omne enim | |
| curriculum industriae nostrae in foro, in curia, in amicorum | |
| periculis propulsandis elaboratum est; hinc honores am- | 10 |
| plissimos, hinc mediocris opes, hinc dignitatem si quam | |
| habemus consecuti sumus—ego igitur pacis, ut ita dicam, | 8.1 |
| alumnus qui quantuscumque sum—nihil enim mihi adrogo | |
| —sine pace civili certe non fuissem—periculose dico: quem | |
| ad modum accepturi, patres conscripti, sitis, horreo, sed | |
| pro mea perpetua cupiditate vestrae dignitatis retinendae | 5 |
| et augendae quaeso oroque vos, patres conscripti, ut primo, | |
| etsi erit vel acerbum auditu vel incredibile a M. Cicerone | |
| esse dictum, accipiatis sine offensione quod dixero, neve | |
| id prius quam quale sit explicaro repudietis—ego ille, | |
| dicam saepius, pacis semper laudator, semper auctor, | 10 |
| pacem cum M. Antonio esse nolo. Magna spe ingredior | |
| in reliquam orationem, patres conscripti, quoniam peri- | |
| culosissimum locum silentio sum praetervectus. Cur igitur | 9.1 |
| pacem nolo? Quia turpis est, quia periculosa, quia | |
| esse non potest. Quae tria dum explico, peto a vobis, | |
| patres conscripti, ut eadem benignitate qua soletis mea | |
| verba audiatis. | 5 |
| Quid est inconstantia, levitate, mobilitate cum singulis | |
| hominibus, tum vero universo senatui turpius? quid porro | |
| inconstantius quam quem modo hostem non verbo sed re | |
| multis decretis iudicaritis, cum hoc subito pacem velle con- | 10.1 |
| iungi? Nisi vero, cum C. Caesari meritos illi quidem | |
| honores et debitos, sed tamen singularis et immortalis de- | |
| crevistis, unam ob causam quod contra M. Antonium exer- | |
| citum comparavisset, non hostem tum Antonium iudicavistis, | 5 |
| nec tum hostis est a vobis iudicatus Antonius cum laudati | |
| auctoritate vestra veterani milites qui C. Caesarem secuti | |
| essent, nec tum hostem Antonium iudicastis cum fortis- | |
| simis legionibus, quod illum qui consul appellabatur cum | |
| esset hostis, reliquissent, vacationes, pecunias, agros spopon- | 10 |
| distis. Quid? cum Brutum omine quodam illius generis et | 11.1 |
| nominis natum ad rem publicam liberandam exercitumque | |
| eius pro libertate populi Romani bellum gerentem cum An- | |
| tonio provinciamque fidelissimam atque optimam, Galliam, | |
| laudibus amplissimis adfecistis, tum non hostem iudi- | 5 |
| castis Antonium? Quid? cum decrevistis ut consules, alter | |
| ambove, ad bellum proficiscerentur, quod erat bellum, si | |
| hostis Antonius non erat? Quid igitur profectus est vir | 12.1 |
| fortissimus, meus conlega et familiaris, A. Hirtius consul? | |
| at qua imbecillitate, qua macie! Sed animi viris corporis | |
| infirmitas non retardavit. Aequum, credo, putavit vitam | |
| quam populi Romani votis retinuisset pro libertate populi | 5 |
| Romani in discrimen adducere. Quid? cum dilectus ha- | 13.1 |
| beri tota Italia iussistis, cum vacationes omnis sustulistis, | |
| tum ille hostis non est iudicatus? Armorum officinas in | |
| urbe videtis; milites cum gladiis sequuntur consulem; prae- | |
| sidio sunt specie consuli, re et veritate nobis; omnes sine | 5 |
| ulla recusatione, summo etiam cum studio nomina dant, | |
| parent auctoritati vestrae: non est iudicatus hostis Anto- | |
| nius? At legatos misimus. Heu, me miserum! cur sena- | 14.1 |
| tum cogor, quem laudavi semper, reprehendere? Quid? | |
| vos censetis, patres conscripti, legatorum missionem populo | |
| Romano vos probavisse? non intellegitis, non auditis meam | |
| sententiam flagitari? cui cum pridie frequentes essetis ad- | 5 |
| sensi, postridie ad spem estis inanem pacis devoluti. Quam | |
| turpe porro legiones ad senatum legatos mittere, senatum ad | |
| Antonium! Quamquam illa legatio non est, denuntiatio | |
| est paratum illi exitium, nisi paruerit huic ordini. Quid | |
| refert? tamen opinio est gravis. Missos enim legatos omnes | 10 |
| vident; decreti nostri non omnes verba noverunt. Reti- | |
| nenda est igitur nobis constantia, gravitas, perseverantia; | |
| repetenda vetus illa severitas, si quidem auctoritas senatus | |
| decus, honestatem, laudem dignitatemque desiderat, quibus | |
| rebus hic ordo caruit nimium diu. Sed erat tunc excusatio | 15 |
| oppressis, misera illa quidem, sed tamen iusta: nunc nulla | |
| est. Liberati regio dominatu videbamur: multo postea | |
| gravius urgebamur armis domesticis. Ea ipsa depulimus | |
| nos quidem: extorquenda sunt. Quod si non possumus | |
| facere—dicam quod dignum est et senatore et Romano | 20 |
| homine—moriamur. Quanta enim illa erit rei publicae | 15.1 |
| turpitudo, quantum dedecus, quanta labes, dicere in hoc | |
| ordine sententiam M. Antonium consulari loco! cuius ut | |
| omittam innumerabilia scelera urbani consulatus, in quo | |
| pecuniam publicam maximam dissipavit, exsules sine lege | 5 |
| restituit, vectigalia divendidit, provincias de populi Romani | |
| imperio sustulit, regna addixit pecunia, leges civitati per | |
| vim imposuit, armis aut obsedit aut exclusit senatum: ut | |
| haec, inquam, omittam, ne hoc quidem cogitatis, eum qui | |
| Mutinam, coloniam populi Romani firmissimam, oppugnarit, | 10 |
| imperatorem populi Romani, consulem designatum, obse- | |
| derit, depopulatus agros sit, hunc in eum ordinem recipi | |
| a quo totiens ob has ipsas causas hostis iudicatus sit quam | |
| foedum flagitiosumque sit? | |
| Satis multa de turpitudine. Dicam deinceps, ut proposui, | 16.1 |
| de periculo: quod etsi minus est fugiendum quam tur- | |
| pitudo, tamen offendit animos maioris partis hominum | |
| magis. Poteritis igitur exploratam habere pacem, cum in | |
| civitate Antonium videbitis vel potius Antonios? Nisi forte | 5 |
| contemnitis Lucium: ego ne Gaium quidem. Sed, ut | |
| video, dominabitur Lucius. Est enim patronus quinque et | |
| triginta tribuum, quarum sua lege qua cum C. Caesare | |
| magistratus partitus est suffragium sustulit; patronus cen- | |
| turiarum equitum Romanorum quas item sine suffragio | 10 |
| esse voluit, patronus eorum qui tribuni militares fuerunt, | |
| patronus Iani medii. Quis huius potentiam poterit susti- | 17.1 |
| nere? praesertim cum eosdem in agros etiam deduxerit. | |
| Quis umquam omnis tribus, quis equites Romanos, quis | |
| tribunos militaris? Gracchorum potentiam maiorem fuisse | |
| arbitramini quam huius gladiatoris futura sit? quem gladia- | 5 |
| torem non ita appellavi ut interdum etiam M. Antonius | |
| gladiator appellari solet, sed ut appellant ei qui plane et | |
| Latine loquuntur. Myrmillo in Asia depugnavit. Cum | |
| ornasset Thraecidicis comitem et familiarem suum, illum | |
| miserum fugientem iugulavit, luculentam tamen ipse plagam | 10 |
| accepit, ut declarat cicatrix. Qui familiarem iugularit, quid | 18.1 |
| is occasione data faciet inimico? et qui illud animi causa | |
| fecerit, hunc praedae causa quid facturum putatis? Non | |
| rursus improbos decuriabit, non sollicitabit rursus agrarios, | |
| non queretur expulsos? M. vero Antonius non is erit ad | 5 |
| quem omni motu concursus fiat civium perditorum? Vt | |
| nemo sit alius nisi ei qui una sunt, et ei qui hic ei nunc | |
| aperte favent, parumne erunt multi? praesertim cum bono- | |
| rum praesidia discesserint, illi parati sint ad nutum futuri? | |
| Ego vero metuo, si hoc tempore consilio lapsi erimus, ne | 10 |
| illi brevi tempore nimis multi nobis esse videantur. Nec | 19.1 |
| ego pacem nolo, sed pacis nomine bellum involutum refor- | |
| mido. Qua re si pace frui volumus, bellum gerendum est; | |
| si bellum omittimus, pace numquam fruemur. Est autem | |
| vestri consili, patres conscripti, in posterum quam lon- | 5 |
| gissime providere. Idcirco in hac custodia et tamquam | |
| specula conlocati sumus uti vacuum metu populum Roma- | |
| num nostra vigilia et prospicientia redderemus. Turpe est | |
| summo consilio orbis terrae, praesertim in re tam perspicua, | |
| consilium intellegi defuisse. Eos consules habemus, eam | 20.1 |
| populi Romani alacritatem, eum consensum Italiae, eos | |
| duces, eos exercitus, ut nullam calamitatem res publica | |
| accipere possit sine culpa senatus. Equidem non deero: | |
| monebo, praedicam, denuntiabo, testabor semper deos ho- | 5 |
| minesque quid sentiam, nec solum fidem meam, quod for- | |
| tasse videatur satis esse, sed in principe civi non est satis: | |
| curam, consilium vigilantiamque praestabo. | |
| Dixi de periculo: docebo ne coagmentari quidem posse | 21.1 |
| pacem; de tribus enim quae proposui hoc extremum est. | |
| Quae potest pax esse M. Antonio primum cum senatu? | |
| quo ore vos ille poterit, quibus vicissim vos illum oculis | |
| intueri? quis vestrum illum, quem ille vestrum non oderit? | 5 |
| Age, vos ille solum et vos illum? quid? ei qui Mutinam | |
| circumsedent, qui in Gallia dilectus habent, qui in vestras | |
| fortunas imminent, amici umquam vobis erunt aut vos illis? | |
| An equites Romanos amplectetur? Occulta enim fuit | |
| eorum voluntas iudiciumque de Antonio. Qui frequen- | 10 |
| tissimi in gradibus Concordiae steterunt, qui nos ad liber- | |
| tatem recuperandam excitaverunt, arma, saga, bellum flagi- | |
| taverunt, me una cum populo Romano in contionem | |
| vocaverunt, hi Antonium diligent et cum his pacem servabit | |
| Antonius? Nam quid ego de universo populo Romano | 22.1 |
| dicam? qui pleno ac referto foro bis me una mente atque | |
| voce in contionem vocavit declaravitque maximam libertatis | |
| recuperandae cupiditatem. Ita, quod erat optabile antea ut | |
| populum Romanum comitem haberemus, nunc habemus | 5 |
| ducem. Quae est igitur spes, qui Mutinam circumsedent, | |
| imperatorem populi Romani exercitumque oppugnant, eis | |
| pacem cum populo Romano esse posse? An cum muni- | 23.1 |
| cipiis pax erit quorum tanta studia cognoscuntur in decretis | |
| faciendis, militibus dandis, pecuniis pollicendis, ut in sin- | |
| gulis oppidis curiam populi Romani non desideretis? Lau- | |
| dandi sunt ex huius ordinis sententia Firmani qui principes | 5 |
| pecuniae pollicendae fuerunt; respondendum honorifice | |
| est Marrucinis qui ignominia notandos censuerunt eos si | |
| qui militiam subterfugissent. Haec iam tota Italia fient. | |
| Magna pax Antonio cum eis, his item cum illo. Quae | |
| potest esse maior discordia? In discordia autem pax civilis | 10 |
| esse nullo pacto potest. Vt omittam multitudinem, L. Vi- | 24.1 |
| sidio, equiti Romano, homini in primis ornato atque honesto | |
| civique semper egregio, cuius ego excubias et custodias mei | |
| capitis cognovi in consulatu meo; qui vicinos suos non | |
| cohortatus est solum ut milites fierent sed etiam faculta- | 5 |
| tibus suis sublevavit: huic, inquam, tali viro, quem nos | |
| senatus consulto conlaudare debemus, poteritne esse paca- | |
| tus Antonius? Quid? C. Caesari qui illum urbe, quid? | |
| D. Bruto qui Gallia prohibuit? Iam vero ipse se placabit | 25.1 |
| et leniet provinciae Galliae a qua expulsus et repudiatus | |
| est? Omnia videbitis, patres conscripti, nisi prospicitis, | |
| plena odiorum, plena discordiarum, ex quibus oriuntur bella | |
| civilia. Nolite igitur id velle quod fieri non potest, et | 5 |
| cavete, per deos immortalis! patres conscripti, ne spe prae- | |
| sentis pacis perpetuam pacem amittatis. | |
| Quorsum haec omnis spectat oratio? quid enim legati | 26.1 |
| egerint nondum scimus. At vero excitati, erecti, parati, | |
| armati animis iam esse debemus, ne blanda aut supplici | |
| oratione aut aequitatis simulatione fallamur. Omnia fecerit | |
| oportet quae interdicta et denuntiata sunt, prius quam | 5 |
| aliquid postulet: Brutum exercitumque eius oppugnare, | |
| urbis et agros provinciae Galliae populari destiterit; ad | |
| Brutum adeundi legatis potestatem fecerit, exercitum citra | |
| flumen Rubiconem eduxerit, nec propius urbem milia pas- | |
| suum cc admoverit; fuerit et in senatus et in populi Romani | 10 |
| potestate. Haec si fecerit, erit integra potestas nobis de- | |
| liberandi; si senatui non paruerit, non illi senatus, sed ille | |
| populo Romano bellum indixerit. Sed vos moneo, patres | 27.1 |
| conscripti: libertas agitur populi Romani, quae est com- | |
| mendata vobis; vita et fortunae optimi cuiusque, quo cupidi- | |
| tatem infinitam cum immani crudelitate iam pridem intendit | |
| Antonius; auctoritas vestra, quam nullam habebitis, nisi | 5 |
| nunc tenueritis; taetram et pestiferam beluam ne inclusam | |
| et constrictam dimittatis cavete. Te ipsum, Pansa, moneo | |
| —quamquam non eges consilio, quo vales plurimum, tamen | |
| etiam summi gubernatores in magnis tempestatibus a vectori- | |
| bus admoneri solent—hunc tantum tuum apparatum tam- | 10 |
| que praeclarum ne ad nihilum recidere patiare. Tempus | |
| habes tale quale nemo habuit umquam. Hac gravitate | |
| senatus, hoc studio equestris ordinis, hoc ardore populi | |
| Romani potes in perpetuum rem publicam metu et peri- | |
| culo liberare. Quibus de rebus refers, P. Servilio adsentior. | 15 |