Ac separatim quidem, quae de principio et de insi- 1.25.26
nuatione dicenda videbantur, haec fere sunt: nunc
quiddam brevi communiter de utroque praecipiendum
videtur.
  Exordium sententiarum et gravitatis plurimum debet 30
habere et omnino omnia, quae pertinent ad dignitatem,
in se continere, propterea quod id optime faciendum
est, quod oratorem auditori maxime commendat;
splendoris et festivitatis et concinnitudinis minimum,
propterea quod ex his suspicio quaedam apparationis 35
atque artificiosae diligentiae nascitur, quae maxime
orationi fidem, oratori adimit auctoritatem.
  Vitia vero haec sunt certissima exordiorum, quae 26.1
summo opere vitare oportebit: vulgare, commune, com-
mutabile, longum, separatum, translatum, contra prae-
cepta. vulgare est, quod in plures causas potest accom-
modari, ut convenire videatur. commune, quod nihilo 5
minus in hanc quam in contrariam partem causae pot-
est convenire. commutabile, quod ab adversario potest
leviter mutatum ex contraria parte dici. longum est,
quod pluribus verbis aut sententiis ultra quam satis est
producitur. separatum, quod non ex ipsa causa ductum 10
est nec sicut aliquod membrum adnexum orationi.
translatum est, quod aliud conficit, quam causae genus
postulat: ut si qui docilem faciat auditorem, cum beni-
volentiam causa desideret, aut si principio utatur, cum
insinuationem res postulet. contra praecepta est, quod 15
nihil eorum efficit, quorum causa de exordiis praecepta
traduntur; hoc est, quod eum, qui audit, neque beni-
volum neque attentum neque docilem efficit, aut, quo
nihil profecto peius est, ut contra sit, facit.