Igitur primus liber, exposito genere huius artis et
|
2.11.1
|
officio et fine et materia et partibus, genera con-
|
|
troversiarum et inventiones et constitutiones [et iudi-
|
|
cationes] continebat, deinde partes orationis et in eas
|
|
omnes omnia praecepta. quare cum in eo ceteris de
|
5
|
rebus distinctius dictum sit, disperse autem de con-
|
|
firmatione et de reprehensione, nunc certos confir-
|
|
mandi et reprehendendi in singula causarum genera
|
|
locos tradendos arbitramur. et quia, quo pacto trac-
|
|
tari conveniret argumentationes, in libro primo non
|
10
|
indiligenter expositum est, hic tantum ipsa inventa
|
|
unam quamque in rem exponentur simpliciter sine
|
|
ulla exornatione, ut ex hoc inventa ipsa, ex superiore
|
|
autem expolitio inventorum petatur. quare haec, quae
|
|
nunc praecipientur, ad confirmationis et reprehensionis
|
15
|
partes referre oportebit.
|
|
Omnis et demonstrativa et deliberativa et iudicialis
|
12.1
|
causa necesse est in aliquo eorum, quae ante exposita
|
|
sunt, constitutionis genere uno pluribusve versetur.
|
|
hoc quamquam ita est, tamen cum communiter
|
|
quaedam de omnibus praecipi possint, separatim quo-
|
5
|
que aliae sunt cuiusque generis diversae praeceptiones.
|
|
aliud enim laus, aliud vituperatio, aliud sententiae
|
|
dictio, aliud accusatio aut recusatio conficere debet. in
|
|
iudiciis, quid aequum sit, quaeritur, in demonstra-
|
|
tionibus, quid honestum, in deliberationibus, ut nos
|
10
|
arbitramur, quid honestum sit et quid utile. nam ceteri
|
|
utilitatis modo finem in suadendo et in dissuadendo
|
|
exponi oportere arbitrati sunt. quorum igitur generum
|
13.1
|
fines et exitus diversi sunt, eorum praecepta eadem
|
|
esse non possunt. neque nunc hoc dicimus, non easdem
|
|
incidere constitutiones, verumtamen oratio quaedam ex
|
|
ipso fine et ex genere causae nascitur, quae pertineat
|
5
|
ad vitae alicuius demonstrationem aut ad sententiae
|
|
dictionem. quare nunc [in exponendis controversiis] in
|
|
iudiciali genere causarum et praeceptorum versabimur,
|
|
ex quo pleraque in cetera quoque causarum genera
|
|
simili implicata controversia nulla cum difficultate
|
10
|
transferuntur; post autem separatim de reliquis di-
|
|
cemus.
|
|