Ex persona autem coniectura capietur, si eae res, 2.28.5
quae personis adtributae sunt, diligenter considera-
buntur, quas omnes in primo libro exposuimus. nam
et de nomine nonnumquam aliquid suspicionis na-
scitur—nomen autem cum dicimus, cognomen quoque
intellegatur oportet; de hominis enim certo et proprio 10
vocabulo agitur—, ut si dicamus idcirco aliquem Cal-
dum vocari, quod temerario et repentino consilio sit;
aut si ea re hominibus Graecis inperitis verba dederit,
quod Clodius aut Caecilius aut Mutius vocaretur. et 29.1
de natura licet aliquantum ducere suspicionis. omnia
enim haec, vir an mulier, huius an illius civitatis
sit, quibus sit maioribus, quibus consanguineis, qua
aetate, quo animo, quo corpore, quae naturae sunt ad- 5
tributa, ad aliquam coniecturam faciendam pertinebunt.
et ex victu multae trahuntur suspiciones, cum, quemad-
modum et apud quos et a quibus educatus et eruditus
sit, quaeritur, et quibuscum vivat, qua ratione vitae,
quo more domestico vivat. et ex fortuna saepe argu- 30.1
mentatio nascitur, cum servus an liber, pecuniosus an
pauper, nobilis an ignobilis, felix an infelix, privatus
an in potestate sit aut fuerit aut futurus sit, conside-
ratur; aut denique aliquid eorum quaeritur, quae for- 5
tunae esse adtributa intelleguntur. habitus autem quon-
iam in aliqua perfecta et constanti animi aut corporis
absolutione consistit, quo in genere est virtus, scientia
et quae contraria sunt, res ipsa causa posita docebit,
ecquid hic quoque locus suspicionis ostendat. nam af- 10
fectionis quidem ratio perspicuam solet prae se gerere
coniecturam, ut amor, iracundia, molestia, propterea
quod et ipsorum vis intellegitur et, quae res harum
aliquam rem consequatur, facile est cognitu. studium 31.1
autem quod est adsidua et vehementer aliquam ad
rem adplicata magna cum voluptate occupatio, facile
ex eo ducetur argumentatio ea, quam res ipsa desidera-
bit in causa. item ex consilio sumetur aliquid suspi- 5
cionis; nam consilium est aliquid faciendi non facien-
dive excogitata ratio. iam facta et casus et orationes,
quae sunt omnia, ut in confirmationis praeceptis dic-
tum est, in tria tempora distributa, facile erit videre,
ecquid afferant ad confirmandam coniecturam suspi- 10
cionis.