Defensor autem conversis omnibus his partibus pot- 2.101.1
erit uti; maxime autem in voluntate defendenda com-
morabitur et in ea re adaugenda, quae voluntati fuerit
inpedimento; et se plus, quam fecerit, facere non po-
tuisse; et in omnibus rebus voluntatem spectari opor- 5
tere; et se convinci non posse, quod absit a culpa; suo
nomine communem hominum infirmitatem posse dam-
nari. deinde nihil esse indignius quam eum, qui culpa
careat, supplicio non carere.
  Loci autem communes: accusatoris in confessionem, 10
et quanta potestas peccandi relinquatur, si semel in-
stitutum sit, ut non de facto, sed de facti causa quaera-
tur; defensoris conquestio est calamitatis eius, quae 102.1
non culpa, sed vi maiore quadam acciderit, et de for-
tunae potestate et hominum infirmitate et, uti suum
animum, non eventum considerent. in quibus omnibus
conquestionem suarum aerumnarum et crudelitatis ad- 5
versariorum indignationem inesse oportebit.
  Ac neminem mirari conveniet, si aut in his aut in
aliis exemplis scripti quoque controversiam adiunctam
videbit. quo de genere post erit nobis separatim di-
cendum, propterea quod quaedam genera causarum 10
simpliciter ex sua vi considerantur, quaedam autem
sibi aliud quoque aliquod controversiae genus assu-
munt. quare omnibus cognitis non erit difficile in 103.1
unam quamque causam transferre, quod ex eo quoque
genere conveniet; ut in his exemplis concessionis inest
omnibus scripti controversia, ea quae ex scripto et
sententia nominatur; sed, quia de concessione loque- 5
bamur, in eam praecepta dedimus, alio autem loco de
scripto et de sententia dicemus.