Oportebit igitur eum, qui sibi ut ignoscatur, postu- 2.106.1
labit, commemorare, si qua sua poterit beneficia et,
si poterit, ostendere ea maiora esse quam haec, quae
deliquerit, ut plus ab eo boni quam mali profectum
esse videatur; deinde maiorum suorum beneficia, si 5
qua exstabunt, proferre; deinde ostendere non odio
neque crudelitate fecisse, quod fecerit, sed aut stultitia
aut inpulsu alicuius aut aliqua honesta aut probabili
causa; postea polliceri et confirmare se et hoc peccato
doctum et beneficio eorum, qui sibi ignoverint, con- 10
firmatum omni tempore a tali ratione afuturum; de-
inde spem ostendere aliquo se in loco magno iis, qui
sibi concesserint, usui futurum; postea, si facultas erit, 107.1
se aut consanguineum * aut iam a maioribus inprimis
amicum esse [demonstrabit] et amplitudinem suae vo-
luntatis, nobilitatem generis, eorum, qui se salvum
velint, dignitatem ostendere, et cetera ea, quae per- 5
sonis ad honestatem et amplitudinem sunt adtributa,
cum conquestione, sine arrogantia, in se esse [demon-
strabit], ut honore potius aliquo quam ullo supplicio
dignus esse videatur; deinde ceteros proferre, quibus
maiora delicta concessa sint. ac multum proficiet, 10
si se misericordem in potestate, propensum ad igno-
scendum fuisse ostendet. atque ipsum illud pecca-
tum erit extenuandum, ut quam minimum obfuisse
videatur, et aut turpe aut inutile demonstrandum tali
de homine supplicium sumere. deinde locis commu- 108.1
nibus misericordiam captare oportebit ex iis praecep-
tis, quae in primo libro sunt exposita.
  Adversarius autem malefacta augebit: nihil impru-
denter, sed omnia ex crudelitate et malitia facta dicet; 5
ipsum inmisericordem, superbum fuisse; et, si poterit,
ostendet semper inimicum fuisse et amicum fieri nullo
modo posse. si beneficia proferet, aut aliqua de causa
facta, non propter benivolentiam demonstrabit, aut
postea odium esse acre susceptum, aut illa omnia 10
maleficiis esse deleta, aut leviora beneficia quam male-
ficia, aut, cum beneficiis honos habitus sit, pro male-
ficio poenam sumi oportere. deinde turpe esse aut 109.1
inutile ignosci. deinde, de quo ut potestas esset saepe
optarint, in eum * ob potestatem non uti summam
esse stultitiam; cogitare oportere, quem animum in eum
et quod odium habuerint. 5