Hoc loco confirmato tum diluere ea, quae contra dici
|
2.127.4
|
poterunt, oportebit. contra autem dicetur, si aut pror-
|
5
|
sus aliud sensisse scriptor et scripsisse aliud demon-
|
|
strabitur, ut in illa de testamento, quam posuimus,
|
|
controversia, aut causa assumptiva inferetur, quamob-
|
|
rem scripto non potuerit aut non oportuerit optem-
|
|
perari.
|
10
|
Si aliud sensisse scriptor, aliud scripsisse dicetur,
|
128.1
|
is, qui scripto utetur, haec dicet: non oportere de eius
|
|
voluntate nos argumentari, qui, ne id facere possemus,
|
|
indicium nobis reliquerit suae voluntatis; multa in-
|
|
commoda consequi, si instituatur, ut ab scripto rece-
|
5
|
datur. nam et eos, qui aliquid scribant, non existi-
|
|
maturos id, quod scripserint, ratum futurum, et eos,
|
|
qui iudicent, certum, quod sequantur, nihil habituros,
|
|
si semel ab scripto recedere consueverint. quodsi
|
|
voluntas scriptoris conservanda sit, se, non adver-
|
10
|
sarios, a voluntate eius stare. nam multo propius
|
|
accedere ad scriptoris voluntatem eum, qui ex ipsius
|
|
eam litteris interpretetur, quam illum, qui sententiam
|
|
scriptoris non ex ipsius scripto spectet, quod ille suae
|
|
voluntatis quasi imaginem reliquerit, sed domesticis
|
15
|
suspicionibus perscrutetur.
|
|
Sin causam afferet is, qui a sententia stabit, pri-
|
129.1
|
mum erit contra dicendum: quam absurdum non
|
|
negare contra legem fecisse, sed, quare fecerit, cau-
|
|
sam aliquam invenire; deinde conversa esse omnia:
|
|
ante solitos esse accusatores iudicibus persuadere, ad-
|
5
|
finem esse alicuius culpae eum, qui accusaretur, cau-
|
|
sam proferre, quae eum ad peccandum impulisset;—
|
|
nunc ipsum reum causam afferre, quare deliquerit.
|
|
deinde hanc inducere partitionem, cuius in singulas
|
130.1
|
partes multae convenient argumentationes: primum,
|
|
nulla in lege ullam causam contra scriptum accipi con-
|
|
venire; deinde, si in ceteris legibus conveniat, hanc
|
|
esse eiusmodi legem, ut in ea non oporteat; postremo,
|
5
|
si in hac quoque lege oporteat, hanc quidem causam
|
|
accipi minime oportere.
|
|