C.F. Quid faciendum est contra reo?
|
15.1
|
C.P. Omnia longe secus. Sumenda principia ad
|
|
benevolentiam conciliandam; narrationes aut ampu-
|
|
tandae quae laedunt, aut relinquendae si totae sunt
|
|
molestae; firmamenta ad fidem posita aut per se
|
5
|
diluenda aut obscuranda aut degressionibus obru-
|
|
enda; perorationes autem ad misericordiam con-
|
|
ferendae.
|
|
C.F. Semperne igitur ordinem collocandi quem
|
|
volumus tenere possumus?
|
10
|
C.P. Non sane; nam auditorum aures mode-
|
|
rantur oratori prudenti et provido, et quod respuunt
|
|
immutandum est.
|
|
C.F. Expone deinceps quae ipsius orationis ver-
|
16.1
|
borumque praecepta sint.
|
|
C.P. Unum igitur genus est eloquendi sua sponte
|
|
fusum, alterum conversum atque mutatum. Prima
|
|
vis est in simplicibus verbis, in coniunctis secunda.
|
5
|
Simplicia invenienda sunt, coniuncta collocanda. Et
|
|
simplicia verba partim nativa sunt, partim reperta:
|
|
nativa ea quae significata sunt sensu, reperta quae
|
|
ex his facta sunt et novata aut similitudine aut
|
|
imitatione aut inflexione aut adiunctione verborum.
|
10
|
Atque etiam est haec distinctio in verbis—altera
|
17.1
|
natura, tractatione altera: natura, ut sint alia
|
|
sonantiora, grandiora, leviora et quodammodo niti-
|
|
diora, alia contra; tractatione autem, cum aut
|
|
propria sumuntur rerum vocabula aut addita ad
|
5
|
nomen aut nova aut prisca aut ab oratore modificata
|
|
et inflexa quodammodo—qualia sunt ea quae trans-
|
|
feruntur aut immutantur aut ea quibus tamquam
|
|
abutimur aut ea quae obscuramus, quae incredibiliter
|
|
tollimus quaeque mirabilius quam sermonis con-
|
10
|
suetudo patitur ornamus.
|
|