Etenim si viveret Q. Hortensius, cetera fortasse desi- 6.1
deraret una cum reliquis bonis et fortibus civibus, hunc
autem aut praeter ceteros aut cum paucis sustineret
dolorem, cum forum populi Romani, quod fuisset quasi
theatrum illius ingeni, voce erudita et Romanis Graecis- 5
que auribus digna spoliatum atque orbatum videret. equi- 7.1
dem angor animo non consili, non ingeni, non auctoritatis
armis egere rem publicam, quae didiceram tractare qui-
busque me adsuefeceram quaeque erant propria cum
praestantis in re publica viri tum bene moratae et bene 5
constitutae civitatis. quod si fuit in re publica tempus
ullum, cum extorquere arma posset e manibus iratorum
civium boni civis auctoritas et oratio, tum profecto fuit,
cum patrocinium pacis exclusum est aut errore hominum
aut timore. ita nobismet ipsis accidit ut, quamquam 8.1
essent multo magis alia lugenda, tamen hoc doleremus
quod, quo tempore aetas nostra perfuncta rebus amplissi-
mis tamquam in portum confugere deberet non inertiae
neque desidiae, sed oti moderati atque honesti, cumque 5
ipsa oratio iam nostra canesceret haberetque suam quan-
dam maturitatem et quasi senectutem, tum arma sunt
ea sumpta, quibus illi ipsi, qui didicerant eis uti gloriose,
quem ad modum salutariter uterentur non reperiebant.
itaque ei mihi videntur fortunate beateque vixisse cum 9.1
in ceteris civitatibus tum maxume in nostra, quibus cum
auctoritate rerumque gestarum gloria tum etiam sapien-
tiae laude perfrui licuit. quorum memoria et recordatio
in maxumis nostris gravissimisque curis iucunda sane 5
fuit, cum in eam nuper ex sermone quodam incidissemus.