Cum idem placuisset illis, tum in pratulo propter 24.7
Platonis statuam consedimus.
  Hic ego: laudare igitur eloquentiam et quanta vis sit 25.1
eius expromere quantamque eis, qui sint eam consecuti,
dignitatem afferat, neque propositum nobis est hoc loco
neque necessarium. hoc vero sine ulla dubitatione con-
firmaverim, sive illa arte pariatur aliqua sive exercitatione 5
quadam sive natura, rem unam esse omnium difficillu-
mam. quibus enim ex quinque rebus constare dicitur,
earum una quaeque est ars ipsa magna per sese. quare
quinque artium concursus maxumarum quantam vim
quantamque difficultatem habeat existimari potest. testis 26.1
est Graecia, quae cum eloquentiae studio sit incensa iam-
diuque excellat in ea praestetque ceteris, tamen omnis
artes vetustiores habet et multo ante non inventas solum,
sed etiam perfectas, quam haec est a Graecis elaborata 5
dicendi vis atque copia. in quam cum intueor, maxime
mihi occurrunt, Attice, et quasi lucent Athenae tuae, qua
in urbe primum se orator extulit primumque etiam monu-
mentis et litteris oratio est coepta mandari. tamen ante 27.1
Periclem, cuius scripta quaedam feruntur, et Thucy-
didem, qui non nascentibus Athenis sed iam adultis fu-
erunt, littera nulla est, quae quidem ornatum aliquem
habeat et oratoris esse videatur. quamquam opinio est 5
et eum, qui multis annis ante hos fuerit, Pisistratum et
paulo seniorem etiam Solonem posteaque Clisthenem
multum, ut temporibus illis, valuisse dicendo. post hanc 28.1
aetatem aliquot annis, ut ex Attici monumentis potest
perspici, Themistocles fuit, quem constat cum prudentia
tum etiam eloquentia praestitisse; post Pericles, qui cum
floreret omni genere virtutis, hac tamen fuit laude claris- 5
sumus. Cleonem etiam temporibus illis turbulentum illum
quidem civem, sed tamen eloquentem constat fuisse.
huic aetati suppares Alcibiades Critias Theramenes; 29.1
quibus temporibus quod dicendi genus viguerit ex
Thucydidi scriptis, qui ipse tum fuit, intellegi maxume
potest. grandes erant verbis, crebri sententiis, compres-
sione rerum breves et ob eam ipsam causam interdum 5
subobscuri. sed ut intellectum est quantam vim haberet 30.1
accurata et facta quodam modo oratio, tum etiam ma-
gistri dicendi multi subito exstiterunt. tum Leontinus
Gorgias, Thrasymachus Calchedonius, Protagoras Ab-
derites, Prodicus Ceius, Hippias Eleius in honore magno 5
fuit; aliique multi temporibus eisdem docere se profite-
bantur adrogantibus sane verbis, quemadmodum causa
inferior—ita enim loquebantur—dicendo fieri superior
posset. his opposuit sese Socrates, qui subtilitate quadam 31.1
disputandi refellere eorum instituta solebat * verbis.
huius ex uberrumis sermonibus exstiterunt doctissumi
viri; primumque tum philosophia non illa de natura, quae
fuerat antiquior, sed haec, in qua de bonis rebus et malis 5
deque hominum vita et moribus disputatur, inventa dici-
tur. quod quoniam genus ab hoc quod proposuimus ab-
horret, philosophos aliud in tempus reiciamus; ad ora-
tores, a quibus digressi sumus, revertamur. exstitit igi- 32.1
tur iam senibus illis quos paulo ante diximus Isocrates,
cuius domus cunctae Graeciae quasi ludus quidam pa-
tuit atque officina dicendi; magnus orator et perfectus
magister, quamquam forensi luce caruit intraque parietes 5
aluit eam gloriam, quam nemo meo quidem iudicio est
postea consecutus. is et ipse scripsit multa praeclare et
docuit alios; et cum cetera melius quam superiores, tum
primus intellexit etiam in soluta oratione, dum versum
effugeres, modum tamen et numerum quendam oportere 10
servari. ante hunc enim verborum quasi structura et 33.1
quaedam ad numerum conclusio nulla erat; aut, si quan-
do erat, non apparebat eam dedita opera esse quaesi-
tam—quae forsitan laus sit—; verum tamen natura ma-
gis tum casuque nonnunquam, <quam> aut ratione 5
aliqua aut ulla observatione fiebat. ipsa enim natura cir- 34.1
cumscriptione quadam verborum comprehendit conclu-
ditque sententiam, quae cum aptis constricta verbis est,
cadit etiam plerumque numerose. nam et aures ipsae
quid plenum, quid inane sit iudicant et spiritu quasi 5
necessitate aliqua verborum comprensio terminatur; in
quo non modo defici, sed etiam laborare turpe est. tum 35.1
fuit Lysias ipse quidem in causis forensibus non versa-
tus, sed egregie subtilis scriptor atque elegans, quem iam
prope audeas oratorem perfectum dicere. nam plane qui-
dem perfectum et quoi nihil admodum desit Demosthenem 5
facile dixeris. nihil acute inveniri potuit in eis causis quas
scripsit, nihil, ut ita dicam, subdole, nihil versute, quod
ille non viderit; nihil subtiliter dici, nihil presse, nihil
enucleate, quo fieri possit aliquid limatius; nihil contra
grande, nihil incitatum, nihil ornatum vel verborum 10
gravitate vel sententiarum, quo quicquam esset elatius.
huic Hyperides proxumus et Aeschines fuit et Lycurgus 36.1
et Dinarchus et is, cuius nulla exstant scripta, Demades
aliique plures. haec enim aetas effudit hanc copiam; et,
ut opinio mea fert, sucus ille et sanguis incorruptus us-
que ad hanc aetatem oratorum fuit, in qua naturalis 5
inesset, non fucatus nitor. Phalereus enim successit eis 37.1
senibus adulescens eruditissimus ille quidem horum om-
nium, sed non tam armis institutus quam palaestra. ita-
que delectabat magis Atheniensis quam inflammabat.
processerat enim in solem et pulverem non ut e militari 5
tabernaculo, sed ut e Theophrasti doctissumi hominis
umbraculis. hic primus inflexit orationem et eam mollem 38.1
teneramque reddidit et suavis, sicut fuit, videri maluit
quam gravis, sed suavitate ea, qua perfunderet animos,
non qua perfringeret; [et] tantum ut memoriam concin-
nitatis suae, non, quemadmodum de Pericle scripsit 5
Eupolis, cum delectatione aculeos etiam relinqueret in
animis eorum, a quibus esset auditus.