Sed si quaerimus, cur adulescens magis floruerit dicen- 325.1
do quam senior Hortensius, causas reperiemus verissu-
mas duas. primum, quod genus erat orationis Asiaticum
adulescentiae magis concessum quam senectuti. genera
autem Asiaticae dictionis duo sunt: unum sententiosum 5
et argutum, sententiis non tam gravibus et severis quam
concinnis et venustis, qualis in historia Timaeus, in dicendo
autem pueris nobis Hierocles Alabandeus, magis etiam
Menecles frater eius fuit, quorum utriusque orationes sunt
in primis ut Asiatico in genere laudabiles. aliud autem 10
genus est non tam sententiis frequentatum quam verbis
volucre atque incitatum, quali est nunc Asia tota, nec
flumine solum orationis sed etiam exornato et faceto
genere verborum, in quo fuit Aeschylus Cnidius et meus
aequalis Milesius Aeschines. in his erat admirabilis ora- 15
tionis cursus, ornata sententiarum concinnitas non erat.
haec autem, ut dixi, genera dicendi aptiora sunt adule- 326.1
scentibus, in senibus gravitatem non habent. itaque
Hortensius utroque genere florens clamores faciebat adu-
lescens. habebat enim et Meneclium illud studium cre-
brarum venustarumque sententiarum, in quibus, ut in illo 5
Graeco, sic in hoc erant quaedam magis venustae dulces-
que sententiae quam aut necessariae aut interdum utiles;
et erat oratio cum incitata et vibrans tum etiam accurata
et polita. non probabantur haec senibus—saepe videbam
cum inridentem tum etiam irascentem et stomachantem 10
Philippum—, sed mirabantur adulescentes, multitudo
movebatur. erat excellens iudicio volgi et facile primas 327.1
tenebat adulescens. etsi enim genus illud dicendi aucto-
ritatis habebat parum, tamen aptum esse aetati videbatur.
et certe, quod et ingeni quaedam forma lucebat <usu> et
exercitatione perfecta eratque verborum astricta compren- 5
sio, summam hominum admirationem excitabat. sed cum
iam honores et illa senior auctoritas gravius quiddam
requireret, remanebat idem nec decebat idem; quodque
exercitationem studiumque dimiserat, quod in eo fuerat
acerrimum, concinnitas illa crebritasque sententiarum 10
pristina manebat, sed ea vestitu illo orationis, quo con-
suerat, ornata non erat. hoc tibi ille, Brute, minus for-
tasse placuit quam placuisset, si illum flagrantem studio
et florentem facultate audire potuisses.