Verum ut ad te, Caecili, redeam, quam multa te deficiant 52.1
vides: quam multa sint in te quae reus nocens in accusa-
tore suo cupiat esse, profecto iam intellegis. Quid ad haec
dici potest? non enim quaero quid tu dicturus sis; video
mihi non te, sed hunc librum esse responsurum, quem 5
monitor tuus hic tenet; qui si te recte monere volet,
suadebit tibi ut hinc discedas neque mihi verbum ullum
respondeas. Quid enim dices? an id quod dictitas, in-
iuriam tibi fecisse Verrem? Arbitror; neque enim esset
veri simile, cum omnibus Siculis faceret iniurias, te illi 10
unum eximium cui consuleret fuisse. Sed ceteri Siculi 53.1
ultorem suarum iniuriarum invenerunt; tu dum tuas in-
iurias per te, id quod non potes, persequi conaris, id agis
ut ceterorum quoque iniuriae sint impunitae atque inultae;
et hoc te praeterit, non id solum spectari solere, qui debeat, 5
sed etiam illud, qui possit ulcisci; in quo utrumque sit,
eum superiorem esse, in quo alterutrum, in eo non quid
is velit, sed quid facere possit, quaeri solere. Quodsi ei 54.1
potissimum censes permitti oportere accusandi potestatem
cui maximam C. Verres iniuriam fecerit, utrum tandem
censes hos iudices gravius ferre oportere, te ab illo esse
laesum, an provinciam Siciliam esse vexatam ac perditam? 5
Opinor, concedes multo hoc et esse gravius et ab omnibus
ferri gravius oportere. Concede igitur ut tibi anteponatur
in accusando provincia; nam provincia accusat cum is
agit causam quem sibi illa defensorem sui iuris, ultorem
iniuriarum, actorem causae totius adoptavit. 10
  At eam tibi C. Verres fecit iniuriam quae ceterorum 55.1
quoque animos possit alieno incommodo commovere.
Minime; nam id quoque ad rem pertinere arbitror, qualis
iniuria dicatur quae causa inimicitiarum proferatur.
Cognoscite ex me; nam iste eam profecto, nisi plane nihil 5
sapit, numquam proferet. Agonis quaedam est Lilybitana,
liberta Veneris Erycinae, quae mulier ante hunc quaesto-
rem copiosa plane et locuples fuit. Ab hac praefectus
Antoni quidam symphoniacos servos abducebat per in-
iuriam, quibus se in classe uti velle dicebat. Tum illa, ut 10
mos in Sicilia est omnium Veneriorum et eorum qui a
Venere se liberaverunt, ut praefecto illi religionem Veneris
nomine obiceret, dixit et se et sua Veneris esse. Vbi hoc
quaestori Caecilio, viro optimo et homini aequissimo, 56.1
nuntiatum est, vocari ad se Agonidem iubet; iudicium dat
statim, Si paret eam se et sva Veneris esse dixisse.
Iudicant recuperatores id quod necesse erat; neque enim
erat cuiquam dubium quin illa dixisset. Iste in posses- 5
sionem bonorum mulieris intrat, ipsam Veneri in servitutem
adiudicat; deinde bona vendit, pecuniam redigit. Ita dum
pauca mancipia Veneris nomine Agonis ac religione retinere
vult, fortunas omnis libertatemque suam istius iniuria per-
didit. Lilybaeum Verres venit postea; rem cognoscit, 10
factum improbat, cogit quaestorem suum pecuniam, quam
ex Agonidis bonis redegisset, eam mulieri omnem ad-
numerare et reddere. Est adhuc, id quod vos omnis 57.1
admirari video, non Verres, sed Q. Mucius. Quid enim
facere potuit elegantius ad hominum existimationem,
aequius ad levandam mulieris calamitatem, vehementius ad
quaestoris libidinem coercendam? Summe haec omnia 5
mihi videntur esse laudanda. Sed repente e vestigio ex
homine tamquam aliquo Circaeo poculo factus est Verres;
rediit ad se atque ad mores suos; nam ex illa pecunia
magnam partem ad se vertit, mulieri reddidit quantulum
visum est. Hic tu si laesum te a Verre esse dicis, patiar 58.1
et concedam; si iniuriam tibi factam quereris, defendam
et negabo; denique de iniuria quae tibi facta sit neminem
nostrum graviorem iudicem esse oportet quam te ipsum,
cui facta dicitur. Si tu cum illo postea in gratiam redisti, 5
si domi illius aliquotiens fuisti, si ille apud te postea
cenavit, utrum te perfidiosum an prevaricatorem existimari
mavis? Video esse necesse alterutrum, sed ego tecum in
eo non pugnabo quo minus utrum velis eligas.