Uberius est aliud aliquantoque robustius quam hoc
|
91.1
|
humile de quo dictum est, summissius autem quam
|
|
illud de quo iam dicetur amplissimum. hoc in genere
|
|
nervorum vel minimum, suavitatis autem est vel
|
|
plurimum. est enim plenius quam hoc enucleatum,
|
5
|
quam autem illud ornatum copiosumque summissius.
|
|
huic omnia dicendi ornamenta conveniunt plurimum-
|
92.1
|
que est in hac orationis forma suavitatis. in qua
|
|
multi floruerunt apud Graecos, sed Phalereus Deme-
|
|
trius meo iudicio praestitit ceteris; cuius oratio cum
|
|
sedate placideque liquitur tum illustrant eam quasi
|
5
|
stellae quaedam tralata verba atque mutata. tralata
|
|
dico, ut saepe iam, quae per similitudinem ab alia re
|
|
aut suavitatis aut inopiae causa transferuntur; mutata,
|
|
in quibus pro verbo proprio subicitur aliud quod idem
|
|
significet sumptum ex re aliqua consequenti. quod
|
93.1
|
quanquam transferundo fit, tamen alio modo trans-
|
|
tulit cum dixit Ennius arce et urbe orbam, alio modo,
|
|
si pro patria arcem dixisset, et horridam Africam ter-
|
|
ribili tremere tumultu cum dicit pro Afris immutate
|
5
|
Africam <sumens>: hanc ὑπαλλαγὴν rhetores, quia
|
|
quasi summutantur verba pro verbis, μετωνυμίαν
|
|
grammatici vocant, quod nomina transferuntur. Ari-
|
94.1
|
stoteles autem tralationi et haec ipsa subiungit et
|
|
abusionem quam κατάχρησιν vocant, ut cum minutum
|
|
dicimus animum pro parvo; et abutimur verbis pro-
|
|
pinquis, si opus est vel quod delectat vel quod decet.
|
5
|
iam cum fluxerunt continuae plures tralationes, alia
|
|
plane fit oratio; itaque genus hoc Graeci appellant
|
|
ἀλληγορίαν: nomine recte, genere melius ille qui ista
|
|
omnia tralationes vocat. haec frequentat Phalereus
|
|
maxume suntque dulcissima, et quanquam tralatio est
|
10
|
apud eum multa tamen immutationes nusquam cre-
|
|
briores. in idem genus orationis—loquor enim de
|
95.1
|
illa modica ac temperata—verborum cadunt lumina
|
|
omnia, multa etiam sententiarum; latae eruditaeque
|
|
disputationes ab eodem explicabuntur et loci com-
|
|
munes sine contentione dicentur. quid multa? e philo-
|
5
|
sophorum scholis tales fere evadunt; et nisi coram
|
|
erit comparatus ille fortior, per se hic quem dico pro-
|
|
babitur. est enim quoddam etiam insigne et florens
|
96.1
|
orationis genus pictum et expolitum in quo omnes
|
|
verborum, omnes sententiarum illigantur lepores. hoc
|
|
totum e sophistarum fontibus defluxit in forum, sed
|
|
spretum a subtilibus, repulsum a gravibus in ea de
|
5
|
qua loquor mediocritate consedit.
|
|