Semper oratorum eloquentiae moderatrix fuit audi- 24.5
torum prudentia. omnes enim qui probari volunt
voluntatem eorum qui audiunt intuentur ad eamque
et ad eorum arbitrium et nutum totos se fingunt
et accommodant. itaque Caria et Phrygia et Mysia, 25.1
quod minime politae minimeque elegantes sunt, adsci-
verunt aptum suis auribus opimum quoddam et tan-
quam adipale dictionis genus quod eorum vicini non
ita lato interiecto mari Rhodii nunquam probaverunt, 5
Graeci autem multo minus, Athenienses vero fun-
ditus repudiaverunt. quorum semper fuit prudens sin-
cerumque iudicium, nihil ut possent nisi incorruptum
audire et elegans. eorum religioni cum serviret ora-
tor, nullum verbum insolens nullum odiosum ponere 10
audebat. itaque hic, quem praestitisse diximus ceteris, 26.1
in illa pro Ctesiphonte oratione longe optuma sum-
missius a primo, deinde dum de legibus disputat
pressius, post sensim incendens iudices ut vidit ar-
dentis in reliquis exultavit audacius. ac tamen in hoc 5
ipso diligenter examinante verborum omnium pon-
dera reprehendit Aeschines quaedam et exagitat illu-
densque dura odiosa intolerabilia esse dicit, quin etiam
quaerit ab ipso, cum quidem eum beluam appellet,
utrum illa verba an portenta sint, ut Aeschini ne 10
Demosthenes quidem videatur Attice dicere. facile est 27.1
enim verbum aliquod ardens, ut ita dicam, notare id-
que restinctis iam animorum incendiis irridere. itaque
se purgans iocatur Demosthenes: negat in eo positas
esse fortunas Graeciae, <hocine an illo verbo usus 5
sit,> huc an illuc manum porrexerit. quonam igitur
modo audiretur Mysus aut Phryx Athenis, cum etiam
Demosthenes exagitetur ut putidus? cum vero incli-
nata ululantique voce more Asiatico canere coepisset,
quis eum ferret aut potius quis non iuberet auferri? 10
ad Atticorum igitur auris teretes et religiosas qui 28.1
se accommodant, ii sunt existimandi Attice dicere.
quorum genera plura sunt; hi unum modo quale sit
suspicantur. putant enim qui horride inculteque dicat,
modo id eleganter enucleateque faciat, eum solum 5
Attice dicere. errant, quod solum; quod Attice, non
falluntur. istorum enim iudicio, si solum illud est 29.1
Atticum, ne Pericles quidem dixit Attice cui primae
sine controversia deferebantur. qui si tenui genere
uteretur, nunquam ab Aristophane poeta fulgere to-
nare permiscere Graeciam dictus esset. dicat igitur 5
Attice venustissimus ille scriptor ac politissimus Ly-
sias—quis enim id possit negare?—dum intelle-
gamus hoc esse Atticum in Lysia, non quod tenuis
sit atque inornatus sed quod nihil habeat insolens
aut ineptum. ornate vero et graviter et copiose di- 10
cere aut Atticorum sit aut ne sit Aeschines neve
Demosthenes Atticus. ecce autem aliqui se Thucy- 30.1
didios esse profitentur, novum quoddam imperitorum
et inauditum genus. nam qui Lysiam secuntur, causi-
dicum quendam secuntur, non illum quidem amplum
atque grandem, subtilem et elegantem tamen et qui 5
in forensibus causis possit praeclare consistere. Thucy-
dides autem res gestas et bella narrat et proelia,
graviter sane et probe, sed nihil ab eo transferri pot-
est ad forensem usum et publicum. ipsae illae con-
tiones ita multas habent obscuras abditasque sententias 10
vix ut intellegantur; quod est in oratione civili vitium
vel maxumum. quae est autem in hominibus tanta 31.1
perversitas, ut inventis frugibus glande vescantur? an
victus hominum Atheniensium beneficio excoli potuit,
oratio non potuit? quis porro unquam Graecorum
rhetorum a Thucydide quicquam duxit? at laudatus 5
est ab omnibus. fateor; sed ita ut rerum explicator
prudens severus gravis, non ut in iudiciis versaret
causas sed ut in historiis bella narraret. itaque nun- 32.1
quam est numeratus orator nec vero, si historiam
non scripsisset, nomen eius exstaret, cum praesertim
fuisset honoratus et nobilis. huius tamen nemo neque
verborum neque sententiarum gravitatem imitatur, sed 5
cum mutila quaedam et hiantia locuti sunt, quae vel
sine magistro facere potuerunt, germanos se putant
esse Thucydidas. nactus sum etiam qui Xenophontis
similem esse se cuperet, cuius sermo est ille quidem
melle dulcior sed a forensi strepitu remotissimus. 10