Loci autem qui ad quasque quaestiones
|
87.1
|
accommodati sint deinceps est videndum. Omnes
|
|
illi quidem ad plerasque, sed alii ad alias, ut dixi,
|
|
aptiores. Ad coniecturam igitur maxime apta quae
|
|
ex causis, quae ex effectis, quae ex coniunctis sumi
|
5
|
possunt. Ad definitionem autem pertinet ratio
|
|
et scientia definiendi. Atque huic generi finitimum
|
|
est illud quod appellari de eodem et de altero dixi-
|
|
mus, quod genus forma quaedam definitionis est; si
|
|
enim quaeratur idemne sit pertinacia et perse-
|
10
|
verantia, definitionibus iudicandum est. Loci autem
|
88.1
|
convenient in eius generis quaestionem consequentis,
|
|
antecedentis, repugnantis; adiuncti etiam eis qui
|
|
sumuntur ex causis et effectis. Nam si hanc rem
|
|
illa sequitur, hanc autem non sequitur; aut si huic
|
5
|
rei illa antecedit, huic non antecedit; aut si huic
|
|
rei repugnat, illi non repugnat; aut si huius rei
|
|
haec, illius alia causa est; aut si ex alio hoc, ex alio
|
|
illud effectum est: ex quovis horum id de quo
|
|
quaeritur idemne an aliud sit inveniri potest.
|
10
|
Ad tertium genus quaestionis, in quo quale sit
|
89.1
|
quaeritur, in comparationem ea cadunt quae paulo
|
|
ante in comparationis loco enumerata sunt. In
|
|
illud autem genus in quo de expetendo fugiendoque
|
|
quaeritur adhibentur ea quae sunt aut animi aut
|
5
|
corporis aut externa vel commoda vel incommoda.
|
|
Itemque cum de honesto turpique quaeritur, ad
|
|
animi bona aut mala omnis oratio dirigenda est.
|
|
Cum autem de aequo et iniquo disseritur, aequitatis
|
90.1
|
loci colligentur. Hi cernuntur bipertito, et natura
|
|
et instituto. Natura partes habet duas, tributionem
|
|
sui cuique et ulciscendi ius. Institutio autem
|
|
aequitatis tripertita est: una pars legitima est,
|
5
|
altera conveniens, tertia moris vetustate firmata.
|
|
Atque etiam aequitas tripertita dicitur esse: una
|
|
ad superos deos, altera ad manes, tertia ad homines
|
|
pertinere. Prima pietas, secunda sanctitas, tertia
|
|
iustitia aut aequitas nominatur. De pro-
|
10
|
posito satis multa, deinceps de causa pauciora
|
|
dicenda sunt. Pleraque enim sunt ei cum proposito
|
|
communia.
|
|