Atticvs Di immortales, quam tu longe 1.28.1
iuris principia repetis! atque ita ut ego non modo ad
illa non properem, quae exspectabam a te de iure
ciuili, sed facile patiar te hunc diem uel totum in isto
sermone consumere. Sunt enim haec maiora, quae 5
aliorum causa fortasse conplecteris, quam ipsa illa,
quorum haec causa praeparantur.
  Marcvs Sunt haec quidem magna, quae nunc
breuiter attinguntur. Sed omnium quae in hominum
doctorum disputatione uersantur, nihil est profecto 10
praestabilius, quam plane intellegi, nos ad iustitiam
esse natos, neque opinione sed natura constitutum
esse ius. Id iam patebit, si hominum inter ipsos socie-
tatem coniunctionemque perspexeris.
  Nihil est enim unum uni tam simile, tam par, 29.1
quam omnes inter nosmet ipsos sumus. Quodsi de-
prauatio consuetudinum, si opinionum ua<r>i<e>tas non
inbecillitatem animorum torqueret et flecteret, quo-
cumque c<u>pisset, sui nemo ipse tam similis esset quam 5
omnes sunt omnium. Itaque quaecumque est hominis
definitio, una in omnis ualet.
  Quod argumenti satis est nullam dissimilitu- 30.1
dinem esse in genere. Quae si esset, non una omnis
definitio contineret. Etenim ratio, qua una praesta-
mus beluis, per quam coniectura ualemus, argumen-
tamur, refellimus, disserimus, conficimus aliquid, 5
cun<ctis hominib>us certe est communis, doctrina dif-
ferens, discendi quidem facultate par. Nam et sensibus
eadem omni<um> conprehenduntur, et ea quae mouent
sensus, itidem mouent omnium, quaeque in animis
imprimuntur, de quibus ante dixi, inchoatae intelle- 10
gentiae, similiter in omnibus imprimuntur, inter-
presque mentis oratio uerbis discrepat, sententiis
congruens. Nec est quisquam gentis ullius, qui ducem
naturam nactus ad uirtutem peruenire non possit.
  Nec solum in rectis, sed etiam in praui- 31.1
tatibus insignis est humani generis similitudo. Nam
et uoluptate capiuntur omnes, quae etsi est inlecebra
turpitudinis, tamen habet quiddam simile naturalis
boni; le<n>itatis enim et suauitatis <specie> delectans, 5
sic ab errore mentis tamquam salutare aliquid adsci-
scitur, similique inscitia mors fugitur quasi dissolutio
naturae, uita expetitur, quia nos in quo nati sumus
continet, dolor in maximis malis ducitur, cum sua
asperitate, tum quod naturae interitus uidetur sequi; 10
propterque honestatis et gloriae similitudinem 32.1
beati, qui honorati sunt, uidentur, miseri autem, qui
sunt inglorii. Molestiae, laetitiae, cupiditates, timores
similiter omnium mentes peruagantur, nec si opi-
niones aliae sunt apud alios, idcirco qui canem et felem 5
ut deos colunt, non eadem superstitione qua ceterae
gentes conflictantur. Quae autem natio non comi-
tatem, non benignitatem, non gratum animum et
beneficii memorem diligit? Quae superbos, quae male-
ficos, quae crudeles, quae ingratos non aspernatur, 10
non odit? Quibus ex rebus cum omne genus homi-
num sociatum inter se esse intellegatur, illud extre-
mum est, [ . . . . ] quod recte uiuendi ratio meliores efficit.
Quae si adprobatis, pergam<us> ad reliqua; sin quid
requiritis, id explicemus prius. 15